Türk Nöroloji Derneği alzheimerda erken ve doğru teşhise vurgu yaptı: Demans 2030'da küresel sorun olacak

Türk Nöroloji Derneği Davranış Nörolojisi Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Neşe Tuncer ve Genel Sekreter Prof. Dr. Demet Özbabalık Adapınar, 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü dolayısıyla ortak yazılı açıklama yaptı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) raporuna göre, dünyada demans hastalarının sayısının 2030'da 78 milyon, 2050'de ise 139 milyona ulaşacağı ve küresel halk sağlığı problemine dönüşeceği anlatılan açıklamada, bu sorunun en çok orta ve düşük gelir düzeyine sahip ülkeleri etkileyeceği ifade edildi.

TÜİK verilerine göre, Türkiye'de şu anda 10 milyon olan 65 yaş üzeri birey sayısının 2040'ta 16 milyonun üzerine çıkmasının beklendiğine işaret edilen açıklamada, bu durumun aynı zamanda artacak alzheimer hasta sayısının da habercisi olduğu vurgulandı.

Türkiye'de geçen yıl hayatını kaybeden yaşlılardan 13 bin 498'inin Alzheimer hastalığı tanısı ile izlendiği aktarılan açıklamada, "Bu denli artan sayı, yeryüzünde yaşayan birçok insanın en bilge zamanlarını etkileyerek, öğrendiklerini, yaşadıklarını ve tecrübelerini yok etmektedir." değerlendirmesi yapıldı.

Hastalığın, kişilerin belleklerini, yön ve mekanı bulmalarını, öğrenme, dil ve muhakeme yeteneklerini etkilediği anlatılan açıklamada, hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştıran nedenlerin başında hipertansiyon, diyabet, depresyon, kötü beslenme, hareketsiz hayat, alkol ve sigara kullanımı geldiği, bu risklerin tedavi edilmesi ya da kötü alışkanlıkların bırakılması ile demansın oluşumunun önemli oranda azaltılacağı vurgulandı.

Açıklamada, özellikle pandemi süresi içinde hastalıktan korunma adına evinden çıkamayan, yakınlarını ve sevdiklerini görmekte zorlanan alzheimer hastalarının durumlarında bir miktar kötüleşme görüldüğü, Kovid-19 geçiren demans hastalarında ise enfeksiyondan aylar sonra bile bellek, dikkat ve günlük aktiviteleri yerine getirmede sıkıntılar yaşandığı ifade edildi.

ABD Gıda ve İlaç Dairesinin alzheimer hastalığının tedavisi için çalışması yapılan ilaçlardan olan Aducanumab (Aduhelm) için hızlandırılmış onay verdiği bildirilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Onay alması biraz tartışmalı olsa da ilaç, alzheimer hastalığının altında yatan biyolojiyi ele alan ilk FDA onaylı tedavidir ve uzun yıllar sonra alana giren ilk ilaçtır. Çalışmalara göre, hastalığın erken döneminde ilacı kullananlarda hastalığa özgün amiloid maddesi beyinden uzaklaştırılmakta, bilişsel ve işlevsel gerileme makul ölçüde azalmaktadır. İlaç henüz ülkemizde yoktur. Bu tedavinin onaylanması, erken teşhis ve doğru teşhisin önemini vurgulamaktadır."

Teknoloji alanında ilerlemeler ve yapay zekanın sağlık alanında daha etkin kullanılmasının alzheimer ile ilgili teşhis yöntemlerinde de büyük gelişmelere neden olmaya devam ettiği vurgulanan açıklamada, "Hastalığa özgü saptanabilir maddeler olarak tanımlanan biyobelirteçlerin, kan ve bel suyundan elde edilebilmesi, görüntüleme aletleri ile beyindeki harabiyetin gösterilebilmesi ve genetik bozuklukların ölçülebilmesi ile hastalık daha erken dönemde yakalanarak, yeni tedavilerin kullanılabileceği dönemi kaçırmamak amaçlanmaktadır." bilgileri paylaşıldı.

Türk Nöroloji Derneğinin açıklamasında, "Yaşamı ve anıları kaçırmamak, sevdiklerimizin yüzünü ve ismini hep hatırlamak için egzersiz ve sağlıklı beslenmeyi, yaşam boyu öğrenmeye devam etmeyi, şarkılar ile eğlenmeyi ve ne olursa olsun her daim hayata güzel bakmayı ihmal etmeden yaşamak, alzheimerdan korunmanın en başta gelen yoludur" değerlendirmesi yapıldı.