Demirel'in telefonu gün boyunca çalmış. Demirel de bizi aradı:
- Arayan, soran, SABAH'taki mülakatla ilgili olarak görüşünü belirtenin haddi, hesabı yok... Bazı şeyleri biraz da derinleştirmek gerekiyor.
- Neleri?
- Kağıt, kalem al... Söylüyorum.
ROMA USULÜ
Demirel:
- İstikrar, bir ülkenin en önemli ihtiyacı... Bu demokratik istikrar olacaktır... Eğer demokratik istikrar sağlanamıyorsa, dünyanın her tarafında "Pax Romana" yani Roma usulü yönetime halk razı olur.
- Nedir Pax Romana?
- Yumrukla, zorla, güç kullanarak yönetim... İş bir yere gelip dayanınca, toplum da buna razı oluyor.
ÜSTÜN İRADE
Demirel:
- Demokratik istikrarın en önemli şartı kurumlar devleti ile millet iradesi uzlaşmasıdır... Bundan kastımız şudur... Kurumlar, millet iradesini, üstün irade olarak kabul edecek.
UZUN LİSTE
Demirel'e sorduk:
- Derin devlet mülakatı üzerine sizi kimler aradı?
"Liste uzun, veremem" dedi.
Ve konuşmasını sürdürdü:
- Eğer halka, cahil oy çoğunluğu diye bakılırsa, siyasi iktidara saygı eksik olacaktır... Burada çok hassas bir denge var.
DENGE
Demirel'in hassas dengesi:
- Siyasi iktidar meşruiyetini ve gücünü halkın hür iradesinden alacaktır... Ve böylece ortaya çıkan bir siyasi iktidar "devlet kurumları da kim oluyor, ben her şeyim" demeyecektir.
TERAZİ
"Hassas denge" konusu önemli. Onun için "hassas terazi" konusuna devam edeceğiz. Demirel:
- Siyasi iktidar her şeyden sorumlu olacak... Bu sorumluluğu yerine getirirken göstereceği yüksek yönetim kabiliyeti ve uzlaşma, işleyen devletin ihtiyacını karşılayacak.
KALIN ÇİZGİ
Süleyman Demirel:
- 50 yıllık Türkiye tecrübesinde elit yani ülkenin aydını ve kurumları halkın iradesinin aşılmazlığını kabul etmek yerine zaman zaman onu ve çıkardığı kadroları küçümsediler... Bunun altını çiziyorum... Ama bir şeyin daha altını çizeceğim.
İKİNCİ ÇİZGİ
Demirel'in "altını çizdiği" husus:
- Halkın içinden gelen siyasi iktidarlar da, referanduma dayalı Anayasası bulunan ülkede, kurumların da halk kaynağından meşruiyet aldığını anlamakta zaman zaman geciktiler.
REÇETE
Bütün bunlar yine "hassas dengeler."
Buna derin devlete karşı "demokratik reçete" de denilebilir.
Ve Demirel'in ağzından reçetenin bir başka bölümü:
- Demokratik istikrar Anayasa ve millet iradesi üstünlüğüne dayanacak... Demokratik devlet ahenk içinde görevini yapacak.
SON SÖZ
Ve "reçetenin" sonu...
Süleyman Demirel:
- Son zamanlarda çok konuşulan bir deyim var: Yönetilememiş ülkeler... Başarısızlığa uğramış yönetimler... Failed States... Benim son sözüm şu: İyi yönetim, istikrarın ruhudur... Derin devletin yolunu kesecek ilaç da budur.
