Ülkemizde kredi kartı kullanımı yaygınlaşırken, kredi kartının bilinçsizce kullanılması mağduriyet hikayelerini de beraberinde getiriyor. Kredi kartlarına "tek limit" düzenlemesiyle birlikte kredi kartlarının toplam limiti aylık gelirin 4 katı ile sınırlandırılmıştı. Bu düzenlemeyle tüketimde kontrolsüz kredi kullanımını sınırlayarak hane halkı borçluluk oranını aşağıya çekmek hedeflenmişti. Şimdi bu düzenlemelere bir yenisi daha ekleniyor, artık kredi kartı ile yapılan alışverişlere "taksit sınırlaması" getiriliyor.
26 Kasım 2013'te Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) resmi internet sitesinden yapılan açıklamada, "Bireysel Kredilerle İlgili Üç Yeni Düzenleme Taslağı"na ilişkin bilgiler yer alıyor.
26. madde, "(7) Mal veya hizmet alımı sonrası belli bir ücret karşılığı borcun taksitlendirilmesi veya ödemenin ertelendiği dönemler de dahil olmak üzere, kredi kartları ile gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımları ile nakit çekimlerinde taksitlendirme süresi dokuz ayı geçemez. Bu süre, elektrikli ve elektronik eşya ile bilgisayar alımları, araç kiralama, telekomünikasyon ve kuyumculukla ilgili işlemlerde altı ay, beyaz eşya ve mobilya alımlarında oniki ay olarak uygulanır. Kredi kartlarıyla gıda ve akaryakıt alımlarında taksit uygulanamaz" şeklinde düzenlenmiş.
Cep telefonuna yılda 4,5 milyar dolar
Türkiye'nin yıllık teknoloji harcaması 22 milyar dolar, bunun 12 milyar doları tüketici elektroniği kalanı BT harcamalarından oluşuyor. Bu 12 milyar dolar içinde aslan payını cep telefonları alıyor, cep telefonu için harcadığımız tutar yaklaşık 4,5 milyar dolar.
Vade farksız kandırmacası
Şimdi olayın vatandaşı ilgilendiren tarafına gelecek olursak, kullandığımız cep telefonlarının neredeyse tamamı ithalat yoluyla ülkemize geliyor ve yüksek vergilendirme sonucu fiyatları yurtdışının iki katına kadar çıkabiliyor. Bu fiyatının üzerine eklenen "gizli vade" sonucu sözde "vade farksız" olarak 24 aya kadar kredi kartına taksit yapılıyor. Finanstaki en temel kavramlardan "paranın zamansal değeri" hakkında biraz bilgisi olan herkes bu kandırmacayı rahatlıkla görebilir. Aslında "vade farksız" 24 taksit diye aldığımız cihazlar için hatırı sayılır bir tutarda "gizli vade" ödüyoruz.
Fiyatlar düşecek
Cep telefonu ve bilgisayarların da içinde bulunduğu cihazların alımında kredi kartına 6 taksit sınırı getiriliyor. Bu sınırlama sonucu fiyat etiketlerindeki taksit tutarları yükselince, tüketicilerin düşük taksit tutarlarına kanma ihtimali de düşecek. Taksit sayısına getirilen kısıtlama ile satışlarda bir miktar düşüş olması kaçınılmaz. Azalan taksit sayıları sonrası "gizli vade farkı" da azalacağından aradaki fark fiyatlara indirim olarak yansıyacaktır. Fiyat düşüşü sadece cep telefonları dışında bilgisayar, tablet vb. ürünlerde de bekleniyor. Taksit sınırlamasıyla fiyatlarda %10-20 arasında bir düşüş bekleniyor.
Operatörlere sınırlama yok
BDDK'nın bu düzenlemesi kredi kartı ile yapılan harcamaları kapsadığından GSM operatörlerinin 6 ayı aşan kontratlı cihaz satışlarına herhangi kısıtlama getirmiyor. GSM operatörlerinin kontratlı cihaz satışı konusunda benzer bir düzenlemeyi BDDK yerine yetkili kurum olan BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) yapabilir.