Büyük fedakârlıklarla yürütülmekte olan "dezenflasyon programının" kritik eşiğinin 2026 yılında aşılacağı iyice netleşiyor. Bunu nereden biliyoruz? Bütçenin tümü üzerinde TBMM Genel Kurulu'nda yapılan müzakerelerden… Bilhassa Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın 56 sayfalık konuşma metninin satır aralarından...
Sn. Yılmaz'ın anlatımıyla...
Fiyatlama davranışlarında yapışkanlığın kalıcı olarak kırılması,
2026 yılında enflasyonun yüzde 20'li seviyelerin altına indirilmesi,
2027 yılından itibaren enflasyonun tekrar tek haneye düşürülmesi temel hedef olmayı sürdürüyor.
Buradaki "fiyat yapışkanlığı" meselesine özel olarak eğilmek gerekiyor. Neden? Çünkü, ekonomik programın işaret ettiği ve güçlü şekilde arkasında durduğu fiyat değişimi eğilimi ile piyasanın bu değişime karşı gösterdiği direnç, 2026'yı test yılına dönüştürmeye aday da ondan!
Ne demek istediğimizi biraz daha açalım...
Enflasyonla mücadele reçetesinin, dar ve sabit gelirliler ile reel sektörün özverisine yaslandığı açık bir gerçek.
Buna karşın...
Fiyatların aşağı yönlü değişiminden kaçınanları, maliyet belirsizliği gerekçesiyle görece yüksek fiyat seviyelerini koruyan piyasa aktörlerini not etmek durumundayız.
Tüketici ve üretici beklentilerinin geçmiş enflasyona çapalanmasını da göz ardı edemeyiz.
Rekabetin zayıf olduğu alanlarda şirketlerin fiyat indirmekte isteksiz davranmasını ciddiye almak zorundayız.
Enerji, kur, ham madde gibi maliyetler düşse bile fiyat indirimlerini geciktiren sektörleri de yakından izlemeliyiz.
Zira "Para politikası sıkılaştığında bile enflasyonun hızla düşmesine yetmeyebiliyor!" Nitekim son dönemde Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan'ın, olağan iletişim politikası standardını da aşan seri mesajlarını, biraz da bu faktöre bağlamak sanırım yanıltıcı olmaz!
Bu vesileyle, TÜSİAD'a da ayrı bir başlık açmak isterim.
Geleneksel olarak yılın son Yüksek İstişare Konseyi Toplantısı'nı Ankara'da yapan TÜSİAD yönetimi bu kez Merkez Bankası Başkanı'nı ana konuşmacı olarak misafir edecek. Elbette ne kadar iddialı beyanatlar verirse versin Başkan Karahan da arkasındaki siyasi iradenin farkında olarak muhataplarına bir çerçeve çizmekte.
Ayrıca TÜSİAD kanadı da genel siyasi ve ekonomik görünüme dair ayar verme alışkanlığı yerine bu kez özeleştiri vermeyi de gündemine almalıdır. Kuşkusuz eleştireceği konuları, endişe duyduğu hususları dile getirecektir. Ancak bunu, iktidara örtülü operasyon çağrışımı ile icraya teşebbüs etmesinin vakti de modeli de geçmiştir. Gelecek adına teşvik edici, elini taşın altına uzattığı somut projelerini paylaşmasını TÜSİAD'dan beklemek, her vatandaşın hakkıdır. Üretimdeki payı, öncü rolü, ödediği vergi, yaptığı ihracat TÜSİAD gibi bir organizasyon için gerekli ama kanımca artık yeterli değildir. TÜSİAD, eğitim-sanayi iş birliği ve Terörsüz Türkiye'nin "topluma kazandırma" boyutları başta olmak üzere inisiyatif alacağı başlıkların, günün sonunda hükümete yarayacağı gibi bir korkuya saplanıp kalmamalı, ufuk açıcı hamlelerden kaçınmamalıdır.
***
Tekrar Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz'ın bütçe konuşmasına dönersek... Para, maliye, gelirler politikaları ve yapısal dönüşüm adımlarıyla dezenflasyonu kararlılıkla sürdüreceğiz. Bir yandan mali disiplini sürdürürken diğer yandan yönetilen/yönlendirilen fiyatlar başta olmak üzere maliye politikaları ile enflasyonla mücadeleyi güçlendireceğiz. Sosyal konut ve gıda başta olmak üzere arz yönlü politikalarla enflasyonla mücadelemizi destekleyeceğiz.