ERGENLİK DÖNEMİNDE DEMİR EKSİKLİĞİNE DİKKAT
Demir; pek çok organın çalışmasında rol oynayan önemli bir elementtir. Türkiye'de demir eksikliği anemisi görülme sıklığı sosyo-ekonomik düzey, beslenme ve yaşam şekli gibi farklılıklara bağlı olarak bölgeden bölgeye değişse de ortalama yüzde 25-30 civarındadır. Demir bebeklik döneminden itibaren çocuğun sağlıkla büyüyüp gelişebilmesi için çok önemlidir.
Annede demir eksikliği yoksa anne sütü ile beslenen bebeklerde ilk 6 ay eksiklik görülmeyebilir. Hazır mamalarla beslenen bebeklerde demir eksikliğinin daha az görülmesinin nedeni mamaların demirden zengin olmasıdır. Fakat 4. – 6. aylarda hem ek besinlere geçiş hem de hızlı büyüme ile demir gereksinimi artmaktadır. Ayrıca adölesan dönemde hızlı boy uzaması ve ergenlikle birlikte demire olan ihtiyaç artar. Kız çocuklarında adet kanamalarının başlaması da demir eksikliği anemisini hızlandırır. Bu nedenle bu dönemde dikkatli olmak gereklidir. Demirden zengin beslenmeye dikkat etmek ve gerekiyorsa takviyelere başvurmak gerekmektedir.
SEBZELERİ TEKRAR TEKRAR ISITMAK DEMİR İÇERİĞİNİ KAYBETMESİNE YOL AÇIYOR
Bebeğin demirden zengin beslenmesi için 6. aydan sonra kırmızı et, yeşil sebze, yumurta ve üzüm pekmezi gibi besinlerle tanıştırılmalıdır. Bebeğin çorbalarına kırmızı et kıyma şeklinde konulabileceği gibi, haşlanıp blender ile öğütülerek de çorbaya eklenebilir. Haftada 3-4 kez verilmesi önerilir.
Sabah kahvaltıda 1 tatlı kaşığı çekirdekli kırmızı üzümden yapılmış pekmez tüketilebilir, demirden zengindir. Keçiboynuzu ve dut pekmezlerinin demir içeriği yoktur. Yumurta sarısı demirden çok zengin olup, özellikle sabah kahvaltısında portakal gibi C vitamini içeren meyvelerle birlikte verilmesi demirin emilimini artıracaktır. Brokoli, ıspanak gibi yeşil sebzelerde demir daha az miktarda da olsa mevcuttur. Ancak besinin çok pişmesi ya da yemeden önce tekrar tekrar ısıtılması demir içeriğini ve besin değerini azaltacaktır.
ÇOCUKTA KALP YETMEZLİĞİ VE MENTAL GERİLİĞE YOL AÇABİLİYOR
Tüm dengeli beslenme rutinine karşın çocukta demir eksikliği anemisi ortaya çıkabilir. Bu durumda çocuğun yaş ve kilosuna göre verilebilecek demir içeren damla, şurup ya da kapsüller tercih edilebilir. Demir eksikliği zamanında tespit edilip tedavi edilmezse; kalp yetmezliği ve mental geriliğe yol açabilmektedir.
BU BELİRTİLERİ ÖNEMSEYİN
Demir eksikliği olan çocukta görülebilen belirtiler şöyle sıralanmaktadır:
Yorgunluk
İştahsızlık
Saç dökülmesi
Halsizlik
Çok esneme
Çok uyuma/uyuklama
Hırçınlık, huzursuzluk
Okula giden çocuklarda okul başarısında düşme
Dikkatsizlik
Emeklemeye başlayan bebeklerin artık emeklememesi
Normalden daha uzun süre uyuma gibi belirtiler demir eksikliğinin göstergesi olabilir.
AKDENİZ ANEMİSİ TAŞIYICILIĞI İLE KARIŞTIRILIYOR
Ülkemizde görülen bir başka kansızlık tipi ise; talasemi taşıyıcılığı yani Akdeniz anemisi taşıyıcılığıdır. Bu rahatsızlık demir eksikliği anemisi ile karışabilmektedir. Ülkemizde taşıyıcılık sıklığı; yüzde 2.1 civarındadır. Ancak bu Antalya gibi Akdeniz Bölgesi şehirlerinde yüzde 13'lere kadar çıkabilmektedir.
Ailede Akdeniz anemisi taşıyıcılığı varsa ya da demir tedavisi ile düzelmeyen bir kansızlık durumunda Akdeniz anemisi taşıyıcılığı akla gelmelidir. Tanısı tam kan sayımı ve hemoglobin elektroforezi ile konulmaktadır.
