Türkçe kelime haznesi ve dil zenginliği bakımından en gelişmiş dillerden biridir. Bu zenginlik, kelimelerin eş ve karşıt anlamlılarının fazla olmasına sebebiyet verir. Hal böyle olunca zıt anlamlı kelimeler konusu Türkçe ve dil bilgisi derslerinde geniş bir yer tutar. İşte, günlük dilde en çok kullanılan Türkçe zıt anlamlı kelimeler listesi;
Zıt anlamlı kelimeler, anlam bakımından birbirinin tam karşıtı olan sözcüklerdir. Bu kelimeler, ifade ettikleri özellikler yönünden birbirine tamamen ters düşer.
Örneğin gece ile gündüz, iyi ile kötü, uzun ile kısa zıt anlamlı kelimelerdir. Ancak her kelimenin mutlaka bir zıt anlamlısı bulunmaz. Özellikle ek alarak olumsuz hâle gelen fiiller ya da sıfatlar gerçek anlamda zıtlık oluşturmaz. Bu nedenle zıt anlamlı kelimeler, dilimizde anlamı pekiştirmek ve karşıtlıkları belirginleştirmek için önemli bir yere sahiptir.
Konuyla ilgili en çok karıştırılan husus zıt anlam ve olumsuz anlam kavramlarıdır. Ancak bir şeyin olumsuzu onun zıt anlamı olduğu anlamına gelmemektedir. Örneğin, "inmek" fiilinin zıt anlamlısı "inmemek" değil "çıkmak" olacaktır. İnmemek bu eylemin zıttı değil olumsuzudur. Olumsuzluk eki olan "-ma/-me" ile yapılan fiiller zıtlık ifade etmezler.
İşte zıt anlamlı kelimeler listesi:
A
Acı – Tatlı
Aç – Tok
Açık – Kapalı
Açmak – Kapatmak
Afacan – Uslu
Ağır – Hafif
Ağlamak – Gülmek
Ak – Kara
Akşam – Sabah
Alçakgönüllü – Kibirli
Alıcı – Satıcı
Alt – Üst
Aptal – Akıllı
Artı – Eksi
Ast – Üst
Aşağı – Yukarı
Aydınlık – Karanlık
Aynı – Farklı
Az – Çok
Azalmak – Çoğalmak
B
Barış – Savaş
Barışmak – Darılmak
Başlamak – Bitirmek
Bayat – Taze
Bekar – Evli
Birinci – Sonuncu
Boş – Dolu
Büyük – Küçük
Bulmak – Kaybetmek
Bölme – Çarpma
C
Cesaret – Korkaklık
Cesur – Korkak
Ceza – Ödül
Cılız – Gürbüz
Cimri – Cömert
Ç
Çalışkan – Tembel
Çekmek – İtmek
Çıkmak – İnmek
Çıkarma – Toplama
Çukur – Tümsek
D
Dahil – Hariç
Dar – Geniş
Derin – Sığ
Dert – Derman
Diri – Ölü
Doğal – Yapay
Doğru – Yanlış
Dost – Düşman
Düz – Eğri
Düzenli – Dağınık
E
Eksik – Fazla
Erkek – Kadın
Erken – Geç
Esaret – Özgürlük
Evet – Hayır
F
Fakir – Zengin
Farklı – Benzer
Faydalı – Zararlı
G
Galip – Mağlup
Geçmiş – Gelecek
Gelir – Gider
Gelmek – Gitmek
Genç – Yaşlı/İhtiyar
Gerçek – Hayal
Giriş – Çıkış
Gösterişli – Sade
Güney – Kuzey
Güzel – Çirkin
H
Haklı – Haksız
Hayır – Şer
Hızlı – Yavaş
Hoş – Sevimsiz
I / İ
Islak – Kuru
Issız/Tenha – Kalabalık
İç – Dış
İhracat – İthalat
İlk – Son
İlkel – Medeni
İndirim – Zam
İniş – Çıkış
İyi – Kötü
K
Kabul – Ret
Kâr – Zarar
Katı – Sıvı
Kolay – Zor
Korkmak – Cesaret etmek
Kötü – İyi
Küçük – Büyük
M
Masum – Suçlu
Mutlu – Mutsuz
Nazik – Kaba
Neşe – Keder
Neşeli – Üzgün
O / Ö
Önce – Sonra
Övmek – Yermek
Öz – Üvey
Özel – Resmî
Özgür – Tutsak
P
Perakende – Toptan
Pahalı – Ucuz
S
Saf – Kurnaz
Sağ – Sol
Sağlam – Çürük
Sayısal – Sözel
Sevinç – Üzüntü
Sevinmek – Üzülmek
Seyrek – Sık
Sıcak – Soğuk
Somut – Soyut
Sorun – Çözüm
Şişman – Zayıf
T
Taban – Tavan
Tek – Çift
Tekil – Çoğul
Temiz – Kirli
Tembel – Çalışkan
Tok – Aç
Toplamak – Dağıtmak
U / Ü
Uyumak – Uyanmak
Uyutmak – Uyandırmak
Uzatmak – Kısaltmak
Üretici – Tüketici
Üretim – Tüketim
Üst – Alt
Uzak – Yakın