SABAH İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ndeki (İBB) yolsuzlukları açıklıyor. Mülkiye Müfettişleri, Hazine ve Maliye Müfettişi ve MASAK Uzmanı tarafından yapılan inceleme sonucunda İBB yönetimi tarafından usulsüz ihalelerle yandaşlarını beslediği ortaya çıktı.
30 İHALE PAZARLIK USULÜ VERİLDİ
Yapılan incelemelerde, İETT Araç Bakım Onarım ihalelerinde İETT tarafından 2019-2021 yıllarında toplam 44 araç bakım ihalesi yapıldığı, bu ihalelerin iki farklı yöntemle gerçekleştirildiği belirlendi. Birinci yöntemin sadece bakım ve onarım işlerini içeren bakım onarım ihaleleri olduğu ve idarenin istediği firmaya verdiği usul olan pazarlık usulüyle 15, 8'i ise açık ihale usulü ile yapılan toplam 23 ihale gerçekleştirildiği tespit edildi.
İkinci tür ihalelerin ise İşlettirme Usulü adı verilen şoför teminini de kapsayan bakım ve onarım ihaleleri olduğu 15'i pazarlık, 6'sı açık ihale usulü ile yapılan toplam 21 ihale yapıldığı belirlendi.
Bu araç bakım onarım ihalelerinden; CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat'ın Mali Müşaviri olduğu Ulaşım İç ve Dış Tic. A.Ş'nin 7'si pazarlık, 6'sı açık ihale usulü olmak üzere 13 ihale aldığı belirlendi. Bilginay Ltd. Şti'nin 6'sı pazarlık, 4'ü ise açık ihale usulüyle 10 ihale aldığı tespit edildi. Beydağ Ltd. Şti'nin pazarlık usulüyle 7 ihale aldığı, Mercedes Benz Türk A.Ş'nin 3'ü pazarlık 1'i açık olmak üzere 4 ihale aldığı, Vizyon Ulaşım Ltd. Şti'nin de 3'ü pazarlık usulü 1'i açık ihale olmak üzere 4 ihale aldığı, Twin Turizm Ltd. Şti'nin de 1'i pazarlık usulü 1'i açık olmak üzere 2 ihale aldığı, Hanzade A.Ş'nin pazarlık usulüyle 1 ihale aldığı, Öz Hicret Otomotiv A.Ş'nin de pazarlık usulüyle 1 ihale, YST A.Ş'nin pazarlık usulüyle 1 ihale aldığı, Hanzade A.Ş. - YST A.Ş. Ortak Girişiminin açık ihaleyle 1 ihale aldığı belirlendi.
YAKLAŞIK MALİYET USULSÜZ OLARAK 42 MİLYON TL FAZLA HESAPLANDI
Bu ihalelerden, 23 ihalede teknik şartnamelerinde bakım onarım işi kapsamında birçok hizmet türünün tariflenmesine rağmen yüklenicinin çalıştıracağı personelin niteliklerine ve net personel sayısına yer verilmediği, 6 ihalenin yaklaşık maliyeti tespit edilirken, hesaplamalara kur artış oranı/kur farkı maliyeti ile yüzde 4 sözleşme ve genel giderlerle birlikte işçilik maliyetinin dâhil edilmesiyle yaklaşık 42 milyon lira maliyetlerin fazla hesaplandığı tespit edildi.
2019 yılı 427531 ihale numaralı Kurtköy garajı işlettirme ihalesinin idari şartnamesinde "Mesleki Yeterlilik Kriterleri" başlıklı maddesi ile "benzer iş olarak kabul edilecek işler" başlıklı 7.6.1.maddesinin düzenlenmediği, ihaleye katılım kriteri olarak isteklilerden iş deneyim belgesinin de istenilmediği belirlendi.
SAVCILIĞA TEVDİ RAPORU GÖNDERİLDİ
Yapılan işlemlerin mevzuata aykırı olduğu için İBB ve İETT görevlileri hakkında düzenlenen 15 Haziran 2022 tarihli Tevdi Raporu, İstanbul Cumhuriyet Savcılığına gönderildi.
İBB REKLAM ALANI KİRALAMA VE VİNİL BASKI İŞLERİ
Müfettişler, İBB ve bağlı iştiraklerinin vinil baskı işi alımı ve reklam alanlarının kiralanmasına ilişkin ihalelerinin incelemesi sonucunda ise İBB tasarrufu altındaki raylı sistem istasyonları, otoparklar, ana cadde ve meydanlarda bulunan reklam alanlarının mevzuata aykırı olarak, belediye iştiraki "Kültür A.Ş." aracı kılınarak belediye seçimlerinde Ekrem İmamoğlu'na sponsor olan iş adamı Hüseyin Köksal'ın amcasının oğluna ait "BVA Reklam ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş", Ekrem İmamoğlu'nun koruyup kolladığı ve Gülşah Subaşı'nın sahibi olarak gösterildiği Subaşı ailesine ait "Panoffect Medya A.Ş." ve Hüseyin Seçkin'e ait "Urban Media A.Ş." adlı şirketlere verildiği tespit edildi.
*İBB tasarrufu altındaki raylı sistem istasyonları, otoparklar, üst geçitler, ana cadde ve meydanlarda bulunan reklam alanlarının, 2886 sayılı Kanun uyarınca değişik tarihlerde yapılan 4 ayrı ihaleyle belediye iştiraki olan Kültür A.Ş.'ye verildiği belirlendi. Kültür A.Ş. ise toplam 1 milyar 19 milyon 596 bin 735,03 TL+KDV tutarındaki söz konusu iş 7 kısma bölünerek "davet usulü" ile ihaleye katılma yeterliği ve koşullarına sahip olmayan 3 özel şirkete verildiği görüldü.
*İhaleler kapsamında seçimlerde Ekrem İmamoğlu'na sponsor olduğu iddia edilen iş adamı Hüseyin Köksal'ın amcasının oğlu Ahmet Köksal ve Murat Kapki tarafından 2019 yılı yerel seçimlerinden sonra kurulan "BVA Reklam A.Ş." adlı şirkete "Kültür A.Ş." tarafından toplam 395 milyon 100 bin TL +KDV tutarında "reklam alanları" işletme ihalesi verildi.
*Hüseyin Seçkin tarafından 2019 yılı yerel seçimlerinden sonra kurulan "Urban Media A.Ş." adlı şirkete "Kültür A.Ş." tarafından toplam 239 milyon 639 bin TL+KDV tutarında "reklam alanları" işletme ihalesi verildi.
*Ekrem İmamoğlu'nun koruyup kolladığı Eyüp/Gülşah Subaşı ailesinin oğlu "Onur Buğra Subaşı" tarafından 2019 yılı yerel seçimlerinden sonra kurulan "Panoffect Medya A.Ş." adlı şirkete "Kültür A.Ş." tarafından toplam 384 milyon 857 bin 735 TL +KDV tutarında "reklam alanları" işletme ihalesi verildi.
*Kültür A.Ş. tarafından yapılan alt ihalelerde, "En az 3 yıldır faaliyette bulunma, en az 5 ila 40 milyon TL tutarında sermayeye, son 5 yıl içerisinde toplam 40 ila 100 milyon TL üzerinde ciroya ve 20 ila 40 milyon TL tutarında iş deneyim belgesine sahip olma" şartlarının aranmadığı ve piyasada yetkinliği bilinen şirketlerin ihalelere davet edilmediği belirlendi. Belediye iştiraki Kültür A.Ş. "aracı kılınmak" suretiyle, ihale tarihlerinden sadece 3 ila 8 ay önce kurulan, ihaleye katılma yeterliği ve koşullarına sahip olmayan 200 bin ila 2 milyon TL sermayeli özel şirketlere işin tamamı ihale edildi.
İhalelerde gerçek anlamda değil şeklen bir rekabet ortamı sağlandığı, Kültür A.Ş. İhale İşlemleri Yönetmeliğinin "ihaleye davet için gerekli nitelik ve yeterliğe haiz olma" ilkesinin ihlal edildiği tespit edildi.
293 MİLYON 214 BİN 396,28 TL + KDV TUTARINDA KAMU ZARARI OLUŞTU
*Bu ihalelerde üst geçitler, ana cadde ve meydanlarda bulunan reklam alanları ihaleleri için ödenmesi gereken işletme bedeli ile reklam uygulamalarının adetlerinde yüzde 20 azaltma yapıldığı, sözleşmeyle kesinleşmiş belediye alacağının tahsilinden "vazgeçildiği ve toplam 141 milyon 500 bin TL +KDV tutarında kamu zararına yol açıldığı belirlendi.
*Ana cadde ve meydanlarda bulunan reklam alanları ihale şartnamesi ve sözleşmesine gerekçesiz olarak Belediyenin ilk 5 yıl işletme bedelinin yüzde 60'ı üzerinden ödeme alması hükmüne rağmen bu oranın yüzde 40 oranında indirildiği ve toplam 122 milyon TL +KDV tutarında kamu zararına yol açıldı belirlendi.
*Üst geçitlerdeki reklam panosu ebatlarının teknik şartnamedeki azami boy ölçüsünden daha büyük imal edildiği, İşletmeciye teknik şartnamesinde belirlenen azami alandan 2 milyon 559 bin 48 metrekare daha fazla ve değerli reklam alanı sağlandığı için 29 milyon 714 bin 396,28TL +KDV tutarında işletmeci şirkete haksız menfaat sağlandığı ve kamu zararına yol açıldığı tespit edildi.
*Bu yöntemlerle toplam 293 milyon 214 bin 396,28 TL + KDV tutarında kamu zararına sebep olunduğu ve işletmeci şirkete haksız menfaat sağlandığı anlaşıldı.
İMAMOĞLU VE DİĞER BELEDİYE GÖREVLİLERİ HAKKINDA SORUŞTURMA İZNİ VERİLDİ
Tespit edilen yolsuzluklar neticesinde bu işlerde sorumluluğu olduğu değerlendirilen İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve diğer belediye görevlileri hakkında soruşturma izni verildi. Kültür A.Ş. görevlileri hakkında ise Savcılık tarafından genel hükümlere göre soruşturma yapılması için rapor düzenlendi.
SEÇİMDEN SONRA KURULAN ŞİRKETLERE MİLYONLAR AKTARILDI
Müfettişler ayrıca İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve tüm iştiraklerinin özellikle vinil baskı işlerinin piyasa değerinin 4-5 katı bedelle Ekrem İmamoğlu'nun koruyup kolladığı ve Gülşah Subaşı'nın sahibi olarak görülen Subaşı ailesine ait "Genç Popülist Reklam Şirketine" verildiği, adı geçen şirketin bu yolla finanse edilerek İBB şirketi "Kültür A.Ş." tarafından Eyüp/Gülşah Subaşı ailesinin oğlu Onur Buğra Subaşı'na ait "Panoffect Medya AŞ" adlı şirkete ihale edilen ışıklı reklam ekranları projesinin uygulamaya konulduğu, Subaşı ailesinin, böylesi büyük yatırımları gerçekleştirecek finansal gücünün olmasını İBB'ye olan borçlarını dahi ödeyemediği iddiasıyla ilgili olarak başlattığı soruşturmada ise şu bilgileri tespit etti:
*İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından "Muhtelif Organizasyonlar, Tanıtım, Duyuru Çalışmaları ve Baskılı İşlerin Hizmet Alımı İşi" ihalesinin 222 milyon 603 bin 507,50 TL + KDV bedelle İBB iştirak şirketi KÜLTÜR A.Ş.'ye verildiği,
Kültür A.Ş. tarafından 3/g istisna maddesinde yer alan 13 milyon 857 bin 591TL +KDV parasal limitin altında kalmak amacıyla işin 19 kısma bölündüğü "davet usulüyle" 9 farklı alt yükleniciye verildiği,
* "Vinil Baskı, Montaj İşleri - Matbaa Baskı İşleri" olarak 2 kısma bölünmek suretiyle 23-24 Aralık 2019 ve 10 Kasım 2020'de yapılan 3 ayrı ihale sonucunda toplam 25 milyon 787 bin 500TL +KDV bedelle alt yüklenici Genç Popülist Ltd. Şti'ne istisna limiti üzerinde ihale verildiği,
*Ayrıca, 23 Aralık 2019'da 694094 ihale koduyla, 10 Kasım 2020 tarihli ve 605371 ihale numaralı ihalelerinde KDV dahil 3 milyon 386.600 TL tutarında piyasa rayici üzerinde ödeme yapılmak suretiyle adı geçen şirkete haksız menfaat sağlandığı ve Kültür AŞ.nin zarara uğratıldığı,
*Benzer şekilde, Birand Yapım A.Ş' ye 4 kısma bölünmek suretiyle toplam 38 milyon 221 bin TL +KDV,
*Saatçi Ajans Eğitim Reklam Organizasyon Hizmetleri A.Ş'ye 3 kısma bölünmek suretiyle toplam 30 milyon 655 bin TL +KDV
* Vesa Events Organizasyon Tic. Ltd. Şti'ne ne 3 kısma bölünmek suretiyle toplam 30 milyon 178 bin 100TL +KDV ile belirlenen 13 milyon 857 bin 591 TL +KDV tutarındaki istisna limiti üzerinde kalacak şekilde ihale verildiği,
*İBB iştiraki Kültür AŞ. ve Genç Popülist Ltd. Şti. arasında yaklaşık 2 milyon TL+KDV bedelle "Üstgeçitlere ve Elektrik Direklerine Vinil Afiş Baskı Montaj ve Demontaj Hizmet Alım İşi" sözleşmesi imzalandığı, piyasa rayici 55 TL/metrekare olan vinil bayrak yapılması işlerinin 85 TL/metrekare bedelle yaptırıldığı ve KDV dâhil 167 bin 853,82 TL tutarında piyasa rayici üzerinde ödeme yapıldığı,
* Kültür A.Ş. ve Medya A.Ş. tarafından, açık hava reklamcılığı piyasasında faaliyet gösteren ve ana faaliyet konusu "reklamcılık" olan müşteri "özel reklam şirketlerinden" alınan muhtelif vinil reklam afişi baskı ve montaj işlerinin, piyasa rayici üzerinde alt yüklenici Genç Popülist Medya Planlama Organizasyon Ltd. Şti'ne verildiği, söz konusu işler gerçekte yapılmadığı halde, müşteri "özel reklam şirketlerinden" bedellerinin tahsil edilerek bir kısmının gerçekte alınmayan hizmet karşılığı alt yüklenici Genç Popülist. Ltd. Şti'ne aktarıldığı,
*Bu suretle, İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştirak şirketleri Kültür A.Ş.nin KDV dahil toplam 8 milyon 303 bin 483,79-TL Medya A.Ş.nin KDV dahil toplam 974 bin 680 TL, özel reklam şirketlerinin ise KDV dahil toplam 26 milyon 224 bin 25 TL tutarında zarara uğratıldığı ve Subaşı ailesine ait alt yüklenici Genç Popülist Medya Planlama Organizasyon Tic. Ltd. Şti'ne ise KDV dahil toplam 9 milyon 278 bin 163,79 TL tutarında haksız menfaat sağlandığı,
*2019 yılı Ekim ayı itibariyle Subaşı ailesine ait şirketlerin toplam 229 bin 910,31 TL, 2020 itibariyle ise toplam 1 milyon 51 bin 216,62 TL tutarında Büyükşehir Belediyesine borcu bulunduğu,
*Ekrem İmamoğlu göreve gelmeden önce Subaşı ailesine ait "Popüler Reklam Yayıncılık Ltd. Şirketinden" toplam 92 bin TL +KDV tutarında alım yapılmışken, İmamoğlu döneminde ise Genç Popülist Medya Planlama Organizasyon Ltd Şti'ne. 40 milyon 653 bin 548 TL +KDV vinil baskı işleri ile ihaleye katılma yeterliği ve koşullarına sahip olmayan Panoffect Medya A.Ş'ye. ise 384 milyon 857 bin 735 TL +KDV ışıklı reklam ekranları işletme ihalesi olmak üzere toplam 425 milyon 511 bin 283 TL +KDV tutarında ihale verildiği,
SORUŞTURMA DEVAM EDİYOR
Ayrıca İBB tarafından, reklam alanlarının Kültür A.Ş. ve Medya A.Ş. vasıtasıyla istedikleri reklamcılara ihalesiz bir şekilde pazarlama sözleşmesi ile kiralandığı, Belediyenin hüküm ve tasarrufu altında bulunan birçok reklam alanı ile ilgili mevzuata aykırı uygulamalar yapılması nedeniyle ön inceleme devam ediyor.
İMAMOĞLU HAKKINDA ŞORUŞTURMA İZNİ VERİLDİ
Bu işlerde sorumluluğu olduğu değerlendirilen İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve diğer belediye görevlileri hakkında 1 Şubat 2022'de soruşturma izni verildi. Kültür A.Ş. ve Medya A.Ş. görevlileri hakkında ise Savcılık tarafından genel hükümlere göre soruşturma yapılması için 28 Şubat 2022'de Tevdi Raporu düzenlendi.
