Son zamanlarda gündemde olan uçak kazaları, toplumun hem teknik hem de pilotaj (beşeri) konulara ilgisini artırdı. Her şeyin olduğu gibi uçakların da belli bir ömrü var. Uçağın marka ve modeline değişen bu süre aynı zamanda kullanım koşullarından da etkileniyor. Günümüzde 40-45 senedir uçuş yapan ve ticari faaliyetlerini sürdüren yolcu uçakları mevcut. Bu uçaklara en iyi örnekler MD-11, Airbus A300, DC-9'dur. Eski nesil olmalarından dolayı fiyatları caziptir. Ancak, bu uçakların daha ucuza alınabilmesi veya kiralanabilmesi bu uçakların mutlak tehlikeli olduğunu göstermez.
Durum her ne kadar böyle olsa da havayolu şirketleri eski uçakları yolcu uçağı olarak kullanmaktan çekinir ve genelde kargo uçağı olarak kullanır. Peki bir uçak kazasız belasız ömrünü tamamlarsa onu nasıl bir süreç beklemektedir? İşte hayatımızda en az bir kere bindiğimiz ticari ve özel yolcu uçaklarının teknik özellikleri, ömürleri ve süreleri dolduğunda onları bekleyen yer...
Boeing 737-800
En yüksek hız: 938 km/sa
Uzunluk: 35 m
Kanat açıklığı: 36 m
Motor tipi: Pratt & Whitney JT8D
Menzil: 5.400 km
İlk uçuş tarihi: 9 Nisan 1967
Uçak ömrü: 75.000 döngü (bir uçağın yaptığı iniş ve kalkışa döngü denir)
Airbus A321
En yüksek hız: 871 km/sa
Uzunluk: 45 m
Kanat açıklığı: 34 m
Motor tipi: Turbofan motorlar
Menzil: 5.950 km
İlk uçuş tarihi:11 Mart 1993
Uçak ömrü: ortalama 20 yıl
Boeing 777
En yüksek hız: 950 km/sa
Uzunluk: 64-74 m (modele göre değişken)
Kanat açıklığı: 61 m
Motor tipi: Turbofan motorlar, GE90-115BL
Menzil: 15.000
İlk uçuş tarihi: 12 Haziran 1994
Uçak ömrü: 20 yıl
Airbus A330
En yüksek hız: 913 km/sa
Uzunluk: 64 m
Kanat açıklığı: 60 m
Motor tipi: Turbofan motorlar
Menzil: 13.450 km
İlk uçuş tarihi: 2 Kasım 1992
Uçak ömrü: 20 yıl
Airbus A380 (Kral)
En yüksek hız: 1.020 km/sa
Uzunluk: 73 m
Kanat açıklığı: 80 m
Motor tipi: Turbofan motorlar
Menzil: 15.200 km
İlk uçuş tarihi: 27 Nisan 2005
Uçak ömrü:47.500 döngü
Boeing 747 (Kraliçe)
En yüksek hız: 988 km/sa
Uzunluk: 71 m
Kanat açıklığı: 60 m
Motor tipleri: Jet motoru, Turbofan motorlar
Menzil: 9.800 km
İlk uçuş tarihi: 9 Şubat 1969
Uçak ömrü: 20.000 döngü
Boeing 787 Dreamliner
En yüksek hız: 954 km/sa
Uzunluk: 57-68 m
Kanat açıklığı: 60 m
Motor tipleri: General Electric GEnx, Rolls-Royce Trent 1000
Menzil: 14.800 km
İlk uçuş tarihi: 15 Aralık 2009
Uçak ömrü: 20 yıl
Airbus A350
Düz uçuş hızı: 903 km/sa
Kanat açıklığı: 65 m
Uzunluk: 67 m
Kullanıma sunulma tarihi: 15 Ocak 2015
Motor tipi: Turbofan motorlar
İlk uçuş tarihi: 14 Haziran 2013
Uçak ömrü: 20 yıl
Gelelim uçakların misyonları tamamladıklarında başlararına ne geldiğine... Uçakların çoğu ortalama ömrünün üzerinde havada kalır. Ancak hava taşımacılığı şirketleri belli bir yıl veya uçuş döngüsünden sonra uçakları emekliye ayırır.
Son 6 aydır emekliye ayrılan uçaklar arasında en popüleri "Gökyüzünün Kraliçesi" olarak bilinen Boeing 747 modeli. Son zamanlarda onlarca 747 hizmet sürelerini doldurdular ve çoğu uçağın son havalimanı olan "uçak mezarlığı"nın yolunu tuttular. Süresi dolan uçakların kaderi aslında duruma göre değişiyor. Öncelikle işe yarar ve faal parçalar genelde uçak mezarlığında uçaktan ayrılır ve değerlendirilmek üzere farklı kişi ve kurumlar tarafından alınır. Geri kalan kısım ise geri dönüştürülmeyi bekler.
Bir diğer popüler son ise uçağın karada bir restorana veya cafeye dönüştürülmesidir. Herhangi bir iş adamı mezarlıktan uçağı satın alır ve parçalar halinde istediği yere götürerek orada restoran, kafeterya ve hatta otele dönüştürür. (Fotoğrafta gördüğünüz Konya Türk Yıldızları Parkında gerçek uçaktan dönüştürülmüş bir restoran)
Dünyanın en büyük yolcu uçağı mezarlığı ABD'nin Arizona eyaletindeki çölde bulunuyor. Askeri amaçlarla 1942 yılında kurulan dev tesiste şu anda uçuş ömrünü doldurmuş 300'ün üzerinde uçak depolanıyor
