Fiziksel olarak gelişimin ve büyümenin en hızlı olduğu bu dönemde yenilen besinlerin enerji ve besleyici öğeler yönünden zengin olması gerekir. Okula giden çocuklar sık öğün atlar, çoğunlukla da kahvaltı yapmadan evden çıkarlar. Kahvaltı yapmayan çocukların okul ve öğrenme başarısının düştüğü bilinen bir gerçektir. Onların hem okulda hem de evde taze veya kuru meyve, taze sebze çeşitleri, protein içeren yiyecekleri her gün tüketip tüketmediği yakından izlenmeli. Kahvaltıda mutlaka süt, yumurta, peynir bulunmalıdır. Büyüyen çocuğun kalsiyum, protein, demir gereksinimini sağlayan bu iki doğal yiyecek mutlaka kahvaltıda yer almalıdır.
MUTLAKA SU İÇMELİ
Hem alışkanlığın bulunmaması hem de tuvalet sorunu yaratacağı korkusuyla çocuklar yeteri kadar su içmezler. Çocukların beslenme çantasında su mutlaka olmalı. Şişmanlık, diş çürükleri ve vitamin yetersizliğine yol açan kolalı, şekerli, gazlı ve tatlandırıcılı içeceklerden uzak durulmalı.
KALSİYUM VE D VİTAMİNİ
D vitamini, kalsiyum, demir, iyot mineralleri yetersizliği okul çağı çocuklarında en yaygın görülen beslenme sorunlarındandır. Büyümenin hız kazandığı bu dönemde kalsiyum gereksiniminin karşılanması kemik yapımının yeterli olması açısından çok önemlidir. Günde iki bardak süt, bir kase ayran, bir dilim peynir beslenmesinde mutlaka olmalı. D vitamini, çocukluk döneminde kalsiyum ve fosfor metabolizmasıyla birlikte kemik sağlığında önemli rol oynar. Güneşli havalarda çocuklara güvenli zaman aralığında 15 dakika güneşle temas ettirmek gerekir.
DEMİR VE ÖĞRENME
Okul çocuklarında sık demir eksikliği anemisine rastlanmasının en önemli nedeni demirden zengin yiyeceklerden yeterli tüketilmemesidir. Bunu erkeklerde hızlı gelişen kas dokusu, kan hacminde artış ve kızlarda mensturasyonla olan kayıplar izlemektedir. Anemi, çocuklarda bilişsel gelişimi bozabilir, psikolojiyi olumsuz etkileyebilir, dokuların çalışmasında kapasite düşüklüğüne sebep olabilir ve en önemlisi enfeksiyonlara yatkınlığı arttırır. Tüm bu olumsuzluklar hızlı büyümeye adapte olan çocuğun gelişimini geriletir. Bu nedenle okul çocuğunun bir öğününde mutlaka yumurta, kırmızı et, tavuk, hindi eti ve yoğurt bulundurulmalı. Ayrıca demirin vücutta emilimini arttırmak için fındık, badem, pekmez, tam buğday ekmeği, kuru kayısı ve domates gibi yiyecekler de tüketilmeli.
İYOT KONUSUNA DİKKAT
İyot yetersizliği besinlerle yetersiz alıma bağlı gelişir. Çocuklarda guatr, gençlik hipotroidizmi, mental fonksiyonların bozulması ve fiziksel gelişimde gerilik yaygın olarak görülür. İyot eksikliğinde kretenizm adlı bir sendrom oluşur. Kretenizm, tiroiti oluşturan hormonların kana geçişinde oluşan soruna bağlı olarak zeka gelişimini de etkileyen psikolojik rahatsızlığa sebep olan bir sendromdur. Bu tür hastalıkların oluşmasını önlemek için çocuklara haftada 2 kere balık, her gün bir su bardağı süt ve iyotlu tuz kullanımı sağlamak gerekir.
DİŞ ÇÜRÜKLERİ
Okula giden çocukların büyük bir kısmında diş çürükleri mevcut. Kesme şeker, kek, çikolata, bisküvi, gofret ve meşrubatlar diş sağlığına büyük tehdit olan seçimlerdir. Bu yiyecekler yerine beslenme çantasında elma, havuç, süt, ayran, badem, ceviz, fındık, kefir ve taze meyve ile hazırlanan ev yapımı yoğurt yer almalıdır.
ÇOCUKLARINIZI SAĞLIKLI BESLEYİN
Düzenli fiziksel aktivite: Çocuklar günde 45 ile 60 dakika fiziksel aktivite yapmalı. Futbol, basketbol, yüzme folklor gibi sosyal içeriği de yüksek aktivitelere çocuklarınızı teşvik edin.
Sebze meyve tüketsinler: Çocuklarda buna 5 porsiyon kuralı denilmektedir. Yani en az 3 kase pişmiş sebze yemeği veya salata buna ek olarak en az 2 adet meyveden söz ediyorum. Ayrıca sebze-meyvelerde yaşlanmayı önleyen, kanser ve kardiyovasküler hastalıklardan koruyan fitokimyasal maddeler bulunur.
Tam taneli tahıllar tükettirin: Beyaz ekmek, patates, beyaz makarna ve beyaz pirincin yerine tam taneli buğday unundan yapılan ekmek, çavdar ekmeği, kepekli pirinç, kepekli makarna tüketimi sağlanmalıdır.
Az yağlı besinleri tercih edin: Çocuklarınıza et tüketirken yağı görünmeyecek kadar kırmızı et, derisi ayrılmış tavuk veya hindi eti, süt ve süt ürünlerinde ise yağı azaltılmış veya yağsız olanını tercih etmelerini öğretin. Beslenmelerinde bitkisel sıvı yağlara ağırlık verin. Özellikle zeytin yağı ve fındık yağı en sağlıklı yağ çeşitleridir. Vücudumuza vazgeçilmez yağ asitlerini sağlamak için haftada iki kere somon, sardalya, uskumru ve ton balığı gibi derin, soğuk suda yaşayan yağlı balıkları ızgara, buğulama veya konserve olarak tüketebilirsiniz.
Kalsiyum gereksinimini karşılayın: Okul çağı çocuklarının günde 1300 mg kalsiyumu besinlerle karşılaması gerekmektedir. 2 su bardağı süt veya ayran, bir kase yoğurt ve bir kalın dilim kadar peynirle günlük kalsiyum gereksinimin büyük bir kısmı karşılanabilir.
