İran'ın 5+1 ülkeleri ile olan anlaşması dün gündeme bomba gibi düştü. Bu haber Türk firmalarını da oldukça yakından ilgilendiriyor. Çünkü birçok Türk firması İran'ın 130 milyar doları bulan özelleştirme projeleri ile ilgileniyor. Türk iş dünyasının özelleştirme haricinde sıfırdan yatırım ve ticaret alanında da birçok planı var. İran, 2006'da yayınlanan bir programla (Article 44) devlet şirketlerinin yüzde 80'lik hissesinin satılmasına karar vermişti. Halka açık olmayan firmaların da özelleştirilmesiyle ekonominin yüzde 40'ının serbestleştirilmesi öngörülüyor.
SABANCI GERİ Mİ DÖNÜYOR?
Nükleer ambargo nedeniyle özelleştirmesi askıya alınan İran'ın şirketleriyle ilgilenen Türk firmalarının isimleri kulislerde dolaşıyor. TÜPRAŞ, Hayat Kimya, Yıldızlar Holding, Eti Gümüş ve Borusan İran'da yatırımı kovalayan firmalar. Bunların dışında 2008'de İran'dan çekilen Sabancı Holding'in firması Kordsa'nın da geri döneceği belirtiliyor. Daha önce havalimanına talip olan TAV'ın ise çok istekli olmasa da İran'a yatırım yapabileceği iddia edildi. SABAH'ın sorularını yanıtlayan İranlı ve Türk yetkililer, dünyanın birçok ülkesinden şirketlerin son altı aydır ülkede kamp kurduğunu belirtti. Oteller ve uçaklar Japon, Alman, İtalyan ve Fransız firmaları ile dolmuş durumda. Hatta ABD'li firmalar İran pazarına hazırlık için tesisleri gezmeye başlamış bile. Kibar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar, "Devlet garantisi istendiği için bazı köşebaşları tutulmuştur şimdiden. Uzun zamandır batılı firmalar o bölgede yatırım için uğraşıyor. Beşaltı aydır İran'da hemen hemen tüm oteller yabancı işadamları ile dolu. Temsilcileri karargâh kurmuş durumda" dedi.
BİR YILDIR HAREKETLİLİK VAR
İran İş Konseyi'nde daha önce görev almış ve halihazırda ticaretin canlanması için çalışan Bilgin Aygün ise "Şu anda dünyada var olan tüm sektörlerdeki tekeller İran'da hazırlık yapıyor. İran ekonomisinde 1.5 yıldır bir hareketlilik var" dedi.
ANLAŞMA KâRI VE VERİMİ ARTIRACAK
2008'de
liderlik yaptığı konsorsiyumla 656 milyon dolara Razi Petrokimya'yı satın alan Gübretaş, yatırımlarını artırmaya hazırlanıyor. Gübretaş Genel Müdürü Şükrü Kutlu, "Türkiye İran'da fırsatlar yakalayabilir. Razi Petrokimya olarak pazar ve tedarik açısından imkânların genişlemesiyle global düzeyde rekabetle verimliliği, ciroyu ve kârlılığı artırmayı umut ediyoruz. Çünkü taşıma ve diğer operasyonel maliyetlerinin azalması bize önemli bir katkı sağlayacak" dedi.
DEMİR-ÇELİK VE KİMYAYLA İLGİLENİYOR
Kibar
Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar, İran ile olan ilişkilerin tam olarak rayına oturması için ambargonun tamamen kalkması gerektiğini belirtti. Kibar Holding olarak demir-çelik ve kimyevi maddeler alanı ile ilgilendiklerini de söyleyen Ali Kibar, "Yabancı finans kurumlarının önü açıldığı zaman bir patlama olacak. İlk etapta ticarette bir ivmelenme bekliyoruz" dedi.
ÖZELLEŞTİRME PROGRAMI
Halka açık şirketlerin yüzde 80'lik hissesi satılacak. Bu, 130 milyar dolarlık bir büyüklüğe tekabül ediyor.
Madencilikteki tüm kamu kurumları özelleşecek.
Ulusal Petrol Şirketi hariç petrol ve gazda alt sektörlerdeki firmalar özelleşecek.
Bazı büyük bankalar da özelleştirme kapsamında.
Merkez ve İran Sigorta dışında tüm sigorta sektörü liberalleşecek. Tüm sektörün yüzde 35'i anlamına geliyor.
Tüm hava ve deniz yolu firmaları ile limanlar özel olacak.
Enerji santralleri ve elektrik dağıtım şirketleri de özelleşecek
TAV: YENİ FIRSATLARA BAKIYORUZ
TAV
Havalimanları İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Serkan Kaptan, "İran'la varılan nükleer anlaşma sonrasında yaptırımların gevşetilmesinin bölgesel istikrara ve komşumuzla ekonomik ilişkilerin gelişmesine katkı sunacağını düşünüyoruz. TAV'ın şu aşamada İran'da bir yatırım planı bulunmuyor. Öte yandan, sadece İran'da değil, dünyanın her köşesinde yeni yatırım fırsatlarını yakından takip ediyoruz ve kriterlerimize uygun olması halinde değerlendiriyoruz" dedi.