Son dakika haberi: Esnek çalışma, çalışma saatlerinde standart mesai saatlerinden farklı saatlere sahip çalışma sistemine deniyor. Bu sistem, çalışanlara nerede, ne zaman ve nasıl çalıştıkları konusunda daha fazla söz hakkı veren bir çalışma düzenini içeriyor.
Esnek çalışma sisteminin uygulandığı şirketlerin diğer şirketlere göre mesaiye başlama ve sonlandırma saatleri farklılık gösterir.
NEDEN İHTİYAÇ DUYULDU?
Esnek çalışma, kadınların hem istihdamda kalması hem de aile hayatına zaman ayırması açısından son dönemde yeniden gündeme geldi. Türkiye'de çalışan kadınlar başta olmak üzere doğurganlık oranında ciddi düşüş yaşanıyor. Bu eksende çalışan kadınların esnek çalışma ile aile hayatının desteklenmesi kaçınılmaz görülüyor.
KAÇ MODEL ÇALIŞILIYOR?
Düzenlemede "Uzaktan çalışma modeli, kısmi çalışma modeli, değişken zamanlı çalışma modeli ve akademik eğitim amaçlı çalışma modeli" gibi dört ayrı model üzerinde duruluyor. Bu modellerle kadınlar başta olmak üzere kişilerin daha fazla istihdam içinde kalmaları ve özel yaşamlarına da vakit ayırmalarının sağlanması hedefleniyor.
ÇALIŞMA SAATLERİ KISALACAK MI?
Dünyadaki esnek çalışma modelinde gün ve saat kısaltma uygulamaları yer alıyor. Hükümetin ilk taslak çalışmasındaki alternatifler arasında 45 saatlik haftalık çalışma süresinin 40 saate düşürülmesi düzenlemesi şimdilik askıda.
İZİNLER ARTACAK MI?
Esnek çalışma modeli kapsamında çalışan kadınların doğum ve süt izni başta olmak üzere izin haklarının artırılmasına ilişkin düzenlemeler yapılması planlanıyor. Doğum izni, hamilelik süresince kontrol izni, süt emzirme izni, analık izni bitiminde başlayan yarım günlük ücretsiz doğum izni, ücretsiz izinler gibi başlıklardaki izinlerin sürelerinde değişik oranlarda artırımlara gidilmesi öngörülüyor.
HER MESLEĞİ KAPSAYACAK MI?
Esnek çalışma modeli çalışan tüm meslek gruplarını kapsaması planlanmıyor. Başta fiziki çalışmayı öngören emek yoğun mesleklerde esnek çalışma uygulanmayacak. İmalat ve tekstil sektörü, bazı mühendislikler, yazılım gibi dijital alanlara yönelik meslek grupları, akademik çalışma yapanlar öncelikli olacak.
GÜVENCE NASIL SAĞLANACAK?
İş Kanunu ve ikincil mevzuat çalışmaları ile iş gücü piyasalarında eşitlik temelli "güvenceli" esneklik sağlanacak. Esnek çalışanlar tam zamanlı çalışanlarla "çalışmada süreklilik" anlayışıyla aynı sosyal haklardan yararlanacak.
Esnek çalışanların kazançlarında düşme yaşanmayacak. Prim günleri ve analık yardımı gibi sosyal haklara erişimleri kolay olacak. Mevcut işçilerle farklı muameleye tabi tutulma ihtimaline karşı denetim mekanizmaları güçlendirilecek.
ESNEK ÇALIŞMANIN AVANTAJLARI NELER?
Esnek çalışmanın standart mesai saatlerine göre getirdiği en önemli avantajların başında "kişinin kendisine, ailesine, özel hayatına daha çok zaman ayırması" geliyor. Daha fazla bireysel kontrol sağlarken, iş tatmini, motivasyon ve daha kaliteli üretim yapılabiliyor.
Trafik yoğunluğunun yaşandığı başta metropoller olmak üzere kalabalık şehirlerde, esnek çalışmayla mesai saatleri daha erken veya daha geç başlatılıyor. Böylece trafikte harcanan zaman, oluşan stres ve maddi zararlar en aza inebiliyor.
İŞVEREN TARAFI NE DİYOR?
Esnek çalışma modellerine işveren kanadı sıcak bakıyor. Esnek çalışmada iş dünyasının ihtiyaçları dikkate alınarak uygulamaya geçilecek. Özellikle imalat sektöründe şirketlerin yarım gün ve tam gün çalıştırma ihtiyaçları olabileceği göz önünde bulundurulacak. Hükümet hayata geçireceği düzenlemeler öncesinde iş ve işveren meslek örgütleriyle önümüzdeki günlerde müzakereler yürütecek.
MEVCUT KANUNLARDA ESNEK ÇALIŞMA VAR MI?
İşgücü piyasalarının esnekleştirilmesi ile işletmelerin rekabet gücünün artması ve değişen şartlara uyum sağlayabilmesi amacıyla İş Kanunu'nda esnek çalışma düzenlemeleri yer alıyor.
İş Kanunu'nda belirli süreli iş sözleşmesi (madde 11-12), kısmi süreli çalışma (madde 13), çağrı üzerine çalışma ve uzaktan çalışma (madde 14) ve geçici iş ilişkisi (madde 7) ile işveren ve işçilerin karşılıklı hak ve borçları belirleniyor ve işçileri korumaya yönelik kurallar bulunuyor.
