Türkiye'de atıştırmalık pazarının öncüsü Ülker'in global yolculuğunda önemli merkezlerden biri olan İngiltere'deyiz. Hatırlarsanız, Yıldız Holding, dünya markaları United Biscuits ve Godiva'yı aldıktan sonra bunları pladis şirketi altında topladı. Yıldız Holding'in global atıştırmalık şirketi pladis, şu anda bisküvide dünyada 2'nci, çikolatada ise 7'nci sırada... Pladis bünyesindeki United Biscuits dünyaca ünlü McVitie's, Jacob's ve Carr's markalarıyla global anlamda lider atıştırmalık şirketlerinden biri olarak tanınıyor. Pladis'in globalde toplam 27 fabrikası var. 16 bini aşkın küresel ekibi. İngiltere'de Carlisle, Aitree, Manchester, Halifax, Wingston ve Harlesden fabrikalarında bisküvi ve çikolata üretimi yapılıyor.
Peki İngiltere'de işler nasıl gidiyor?
İngiltere'de enflasyon satışları bir miktar düşürmüş ama pladis, fabrikalarına yatırım yapmaya devam etmiş... Her biri en az 300 yıllık fabrikalardaki üretimi modernize etmek ve otomasyon için çalışmaya başlamış. Şu anda 68 milyon sterline yakın bir yatırımın düğmesine basılmış. Yıldız Holding Yönetim Kurulu Üyesi, pladis ve Godiva Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker'e pladis'i halka açmayı düşünüp düşünmediğini soruyorum. "Şu anda öyle bir planımız yok, İngiltere'de de Türkiye'de de..." diyor.
2030'DA TAMAMEN BİTİYOR
Konu Ülker'in şu meşhur borç meselesine geliyor. Hatırlarsınız, 2018'de Yıldız Holding'in 'borçları yapılandırmak' için bankalara mektup göndermesi çok tartışılmış, gündeme oturmuştu. Ondan sonra yapılandırma gerçekleşmiş, grup borçlarını ödemeye başlamıştı. Murat Ülker, 7.5 milyar dolar borcu, altı yılda yaptıkları ödemelerle 500 milyon dolara indirdiklerini belirterek, "Borcun tamamı 2030'da bitiyor. Önümüze yeni fırsat çıkarsa şirket alırız" diyor.
30'DAN FAZLA FABRİKA SATTIM
Borcun kapanması için 30'dan fazla fabrika ve şirket sattıklarını, buna rağmen küçülmediklerini hatta büyüdüklerini anlatan Ülker, "Yıldız Holding bünyesinde 47 fabrika var. Sattığımız şirket ve fabrikalar da halen yeni sahipleriyle çalışıyor, faal olmaya devam ediyor" açıklaması yapıyor. "Keşke satmasaydım, dediğim bir fabrika yok" diyen Ülker, şunları anlatıyor: "Bugüne kadar bizden fabrikaları alanlardan hiçbiri 'yumurta aldım, sarısı çıkmadı' diye kapımıza gelmedi. Çok şükür diyorum. Bu fabrikaların da tamamı çalışıyor."
BAŞIMIZA BİR ŞEY GELMİYOR
Türkiye'de yüksek enflasyon döneminin Yıldız Holding'in satışlarını etkileyip etkilemediğini soruyorum. Murat Ülker şöyle konuşuyor: "Geçen gün Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan da sordu. 'İşler nasıl?' dedi. 'İyi olduğunu söyledim, hükümet şöyle olacak, böyle olacak diye programı açıklıyor. Biz de ona göre tedbirlerimizi alıyoruz, o rakamlar üzerinden işimizi yürütüyoruz. O yüzden de başımıza bir şey gelmiyor' dedim. Aslında böyle dönemlerde piyasada rakipler geriliyor o da bize yarıyor. Pazar payımız artıyor. Geçen yıldan daha fazla satışımız yok ama arada çok fark da yok."
MARKET % 5 KAZANMIYOR
Türkiye'de en çok konuşulan konulardan birisi de marketler... Yıldız Holding bünyesinde de bugün sıralamada üçüncülüğe gelen Şok Marketler var. Murat Ülker, marketlerin fahiş fiyat uyguladığı eleştirilerine katılmıyor: "Geçtiğimiz dönemde marketlere hükümetten de eleştiri geldi. Ama orada aslında bizden çok üretim yapanlaraydı eleştiriler... Yani 'kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla' denildi. Market üreticiden aldığı ürünü satıyor. Bugün marketin işçilik, sermaye, dağıtım vb masrafı yüzde 20-25'tir. Onu ürün maliyetinin üzerine koyup satmak zorunda... Marketler yüzde 5 kazanmıyor, yüzde 3 kazanan var, yüzde 2 kazanan var... Fedakârlık yapacakları bir yerleri yok. Kazanırsak yapacağız."
BİSKÜVİ 6 DAKİKADA PİŞİYOR
2016'da kurulan pladis, Ülker, Godiva (ambalajlı ürünler bölümü), United Biscuits ve DeMet's şirketlerini aynı çatı altında birleştirdi. Pladis bünyesindeki United Biscuits yaklaşık iki asırdır bisküvi üretiyor. Dünyaca ünlü McVitie's, Jacob's ve Carr's markalarını üreten İngiltere'deki fabrikalardan Harlesden'ı gezdik. Fabrika 1902'de kurulmuş. Şu anda tam otomasyona geçmiş... İşler robotlara bırakılmış... 6 dakikada bisküvi hazırlanıp pişiriliyor. Her hatta 24 saatte 62 ton bisküvi üretiliyor. 237 çeşit ürün üretimi var. Sadece 3 gün fabrika kapanıyor. Yılın 362 günü açık... 575 kişiye istihdam sağlanıyor.
TESCO'DAN LIDL'A ADIM BAŞI PLADIS
Pladis ürünleri, İngiltere'de en büyük market zinciri olan, 3 bine yakın mağazası bulunan Tesco'da, indirimli market zinciri olarak bilinen 600'den fazla mağazası olan Homebargains'de, İngiltere pazarına 2008'de giren Lidl'de raflarda yer buluyor. Ülker'de Şubat 2020'den bu yana CEO'luk görevini yürüten şimdi pladis'in Birleşik Krallık ve İrlanda'dan Sorumlu Başkanı olarak atanan Mete Buyurgan, İngiltere'de bisküvide pazar paylarının yüzde 35 olduğunu belirtiyor. Ülkedeki fabrikaların tarihi olduğunu anlatan Buyurgan, "Birçok fabrikada modernizasyon çalışması yapıyoruz. Jacob's Cream Crackers'ın Liverpool'daki Aintree fabrikasına yeni yüksek verimli fırınlar kuruyoruz. McVitie's Jaffa Cakes'in merkezi olan Stockp ort'ta firma, gelişmiş robot teknolojisine sahip son teknoloji çikolata kalıplama hattı yapılıyor. Dünyanın en eski faal bisküvi fabrikası olan Carlisle tesisinde, tuzlu ürünler departmanı yenileniyor" diyor. Türkiye'deki Silivri fabrikasından İngiltere'ye Godiva, Ülker, McVitie's olarak ihracat yapıldığını söyleyen Buyurgan, "İki ülke arasında sinerji oluyor, bunu daha da büyüteceğiz. Burada 1.2 milyar pound civarında ciromuz var" açıklaması yapıyor.