A HABER
A PARA
A SPOR
ATV
A2TV
VAV TV
ZTK
Yörüklerin seyirlik eğlencesi: Deve güreşleri | Video
İzmir'in Selçuk ilçesinde, Pamucak Arena'dayız. 20 bin kişi alanı tıklım tıklım doldurmuş. Bu yıl 40'ıncısı düzenlenen Selçuk Efes Deve Güreşleri Festivali düğün alanı gibi. Coşkulu kalabalık, deve gürüşlerinin Kırkpınar'ını pür dikkat izliyor. Anadolu'nun bir başka kültür mirası olan bu yarışlar develerin kıyasıya rekabetine tanıklık ediyor.
Yörük kültürünün seyirlik geleneği deve güreşleri, kış aylarında Çanakkale'den Antalya'ya uzanan geniş bir coğrafyada düzenleniyor. Tarihi 19'uncu yüzyıl başlarına uzanan deve güreşlerinin merkezi Aydın İncirliova olsa da, deve güreşlerinin Kırkpınar'ı olarak kabul edilen Selçuk Efes Deve Güreşleri Festivali, bu yıl 40'ıncı kez düzenlendi. Daha önce seyirci sayısı ile Guinness Rekorlar Kitabı'na giren bu festival, Dünya Festivaller Kitapçığında takip edilecek 10 etkinlikten biri olarak gösteriliyor.
PAMUCAK ARENA DÜĞÜN ALANI
Güreşler için hazırlanan Pamucak Arena'ya sabahın ilk saatlerinden itibaren Türkiye'nin farklı noktalarından gelen deve güreşi severler akın ediyor. Havanın soğuk olmasına aldırış etmeyen insanlar yaktıkları ateş başında çilingir sofraları kuruyor. Geleneksel kıyafetli Yörükler, davul zurna eşliğinde zeybek oynuyor. Festival için özenle süslenen develer, kamyonlardan indiriliyor. Ziyaretçilerin arasında tüm ihtişamıyla sallana sallana yürüyen devasa hayvanlar, ilginç görüntüler oluşturuyor. Davul zurna sesleri hiç susmuyor. Herkes nefesini tutmuş sırasıyla dövüşen 162 deveyi takip ediyor. Alkışlar, şarkılar, türküler eksik olmuyor.
DÖVÜŞ KOMİTESİ KURULUYOR
Deve Güreşleri, 'Yoz' adı verilen tek hörgüçlü dişi develer ile 'Buhur' adı verilen çift hörgüçlü erkek develerin çiftleşmesinden olan, 'Tülü' denen erkek develer arasında ayak, orta, başaltı ve baş olmak üzere dört kategoride yapılıyor. Develer, güreşte bağ, çengel, düz çengel çatal, makas, tam bağ, yarım bağ adı verilen oyunlarla galibiyete ulaşmaya çalışıyor. Bir devenin galip gelebilmesi için rakip devenin müsabakadan kaçması, bağırması ya da güreş esnasında yıkılması gerekiyor. Develerin güreşirken birbirlerine zarar vermemesi için ağızları bağlanıyor. Güreş esnasında da 'Urgancı' adı verilen develeri ayıran kişiler görev yapıyor. Dövüş komitesi deve sağlığını her şeyin üstünde tutuyor.
NAKIŞ NAKIŞ SÜSLENİYORLAR
Yörük kültüründe deve sahipleri, develeri aileden biri olarak görüyor. Her deveye bir isim veriliyor. Fırtına, Gandalf, Deli Yürek, Çılgın Reis gibi isimler dikkat çekiyor. Güreşçi develere hamur topları veriliyor. Develer yılda ortalama 5 ton yem tüketiyor. Savran adı verilen deve bakıcıları develeri elleriyle besliyor. Güreşe hazırlanan develere "havut" adı verilen üzerinde yüzlerce yıllık Yörük kültürünün izlerini taşıyan deve semeri giydiriliyor. Rengarenk boncuk, kilim, ayna, eşarp, çan ve zillerle süslenen develerin isimleri de havutlarının arkasına işleniyor. Türk bayrakları ve maşallah yazılarının yine havutların üstlerine işleniyor. Bazı develerin bileklerine halhallar takılıyor. Güreş develerinin fiyatları ise dudak uçuklatıyor. Bazı develerin fiyatı 1 milyonu geçiyor.
DEVE GÜREŞİ BİZİM İÇİN HAYAT
Devecilik Kültürü ve Deve Güreşleri Derneği Başkanı Bilgehan Oğuz: "Bizde güreş olduğu zaman köylerde, ilçede hayat durur, çoluk çocuk güreşler seyredilir. O pazar, düğün olmaz, mevlit olmaz. Deve güreşleri bizim sosyalleşme yerlerimizdir. Burada üretir, tüketir, alışveriş yaparız, dostluklar kurarız. Deve güreşleri bizim için hayattır.
Deve dövüşenlerinin yanı sıra deve sütü üretimi, deve sucuğu, deve peyniri ile ilgili çalışmalar da yürütülüyor. Efes'in hemen yanı başında bulunan Aydın'ın İncirliova ilçesindeki deve üretim çiftliğinde İspanya öncülüğünde hayata geçirilen, Avrupa Komisyonu PRIMA Programı tarafından desteklenmeye uygun görülen "Akdeniz Havzasında Deve Sütü Üretimi, İşlenmesi ve Tüketiminin Artırılması Projesi"nin çalışmaları sürüyor. İncirliova Belediye Başkanı Aytekin Kaya, "Deve sütünden peynir yapıyoruz. Yakında seri üretimine başlayacağız. Deve sucuğunun coğrafi işaretini aldık." dedi.
OTOMATİK OYNAT
