Bir süredir karşılaştığım ya da bir vesile telefonda konuştuğum iş insanlarına 2022'ye ilişkin beklentilerini soruyorum. Cevaplar muhtelif, kimi oldukça iyimser, pandeminin geride kalacağını, küresel enflasyon ve tedarik krizinin yol açtığı sıkıntıların hafifleyeceğini öngörüyor. Kimi daha karamsar, bu pandemiyi başkalarının takip edeceğini, iklim krizinin y belirsizlikleri arttıracağını, kuraklığın gıda enflasyonunu daha da büyük bir sorun haline getireceğini düşünüyor. Hatta tedarik krizinin hiçbir zaman tam anlamıyla çözülmeyeceğini iddia ediyor.
Ben iyimserlerden yana olmak istiyorum. İnsanoğlunun en azından tedarik krizine teknoloji ile bir çözüm bulacağını düşünüyorum. Ama iklim krizi gerçeği ve bu yüzyılın pandemiler yüzyılı olacağı kehanetine söyleyebilecek çok sözüm yok. Bundan ben de endişeliyim.
2022 ve sonrasına ilişkin beklentilere yönelik soruma en güzel cevaplardan biri Prof. Dr. Ali Hortaçsu'dan geldi. Chicago Üniversitesi'nde görev yapan Hortaçsu ile Rahmi Koç Bilim Madalyası alması dolayısıyla kısa bir online görüşme yaptım. 2022 öngörülerini anlatırken, "Dünyayı bekleyen iki türlü belirsizlik var. Biri bilinen belirsizlikler diğeri de bilinmeyen belirsizlikler" ifadesini kullandı. Özellikle piyasa talebi ve arz yönetiminde çeşitli algoritmalar ortaya koymaya yönelik çalışmalarıyla ünlü Prof. Hortaçsu, Covid-19 virüsü ve varyantlarına ilişkin belirsizliklerin bilinen, iklim krizine bağlı belirsizliklerin görece bilinmeyen belirsizlikler olduğunu söylüyor
Bilinmeyen belirsizliklerin yönetiminde yapay zekanın katkılarına vurgu yapan Hortaçsu, şöyle konuşuyor: "Antik Yunan'ın ünlü matematik ve fizikçisi Arşimet'in meşhur bir sözü vardır: 'Bana yeterince uzun bir kaldıraç ve bir dayanma noktası verin, sizin için Dünya'yı kaldırayım.' Arşimet bugünleri görebilseydi, belki şöyle diyecekti, 'Bana yeterince detaylı veri ve bir bilgisayar verin, size Dünya'yı anlatayım.' Dolayısıyla veri çağında ekonomi biliminde yapılacak çok ama çok iş var."
SİYAH VE YEŞİL KUĞULAR GERGEDANA KARŞI
Söz veriden, bilinen ve bilinmeyen belirsizliklerden açılmışken, ünlü yatırımcı Warren Buffet'ın dünyanın 3. en zengin kişisi olduğu dönemde söylediği iddia edilen bir söz vardır: "Eğer 5 dakika sonra ne olacağını bilseydim dünyanın en zengin insanı olurdum." Global ekonomi çevrelerinin Buffet'ın bile kendine dert ettiği belirsizlikleri anlamak için hayvanlar aleminden örnekler seçmesi son zamanlarda dikkatimi çekiyordu. Geçtiğimiz haftalarda SABAH'ın kıymetli yazarlarından Prof. Dr. Kerem Alkin, pandeminin siyah kuğu olarak nitelendiğini, yaklaşan iklim krizinin ise yeşil kuğu olarak görüldüğünü yazmıştı. Aslında risk yönetimini anlatmak için gündeme gelen kuğulara karşı bir de 'gri gergedan' benzetmesi yapılıyor. Bugünlük, bu kadar
Pandeminin siyah, iklim krizinin yeşil kuğu mu yoksa gri gergedan gibi göz göre göre mi geldiği başka bir yazının konusu.
