Kim derdi ki İstanbulluların kâbusu olan köprü trafiğinin artmasına bir gün milletçe sevineceğiz. Ama sonunda bu da oldu! Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Burak Saltoğlu'nun isim babası olduğu köprü ve otoyollardan geçen araç sayısı ve elde edilen gelirden yola çıkılarak hazırlanan "Egzoz Endeksi" krizde dibin görüldüğünü gösteriyor. Krizle vatandaş diğer harcamalar gibi araç kullanımından da kısınca Fatih Sultan Mehmet ve Boğaziçi köprülerinden elde edilen gelirler sert şekilde düştü. 2007 yılında iki köprüden geçen toplam 147 bin araçtan 193 milyon TL gelir elde edilmişti, küresel krizin etkilerinin hissedildiği 2008 sonunda köprü gelirleri 160 milyon TL'ye, köprü geçişleri ise 146 bin araca kadar geriledi. Sanayi üretimi Şubat'ta yüzde 23.8 ile rekor düşüş yaşarken, işsizlik yüzde 15'i geçti. Ekonomik aktivitede yaşanan yavaşlama elbette köprü verilerine de yansıdı. Şubat'ta yıllık köprü gelirleri 136 milyon TL'ye geçen araç sayısı da 130 milyon adede geriledi. Ancak, son aylarda 'umut ışığı' belirdi. Mart'ta köprü gelirleri yıllık bazda 153 milyon TL'ye, geçiş yapan araç sayısı ise 145 milyona çıktı. Nisan'da rakamlar sırasıyla 156 milyon TL ve 147 milyon adet oldu.
2001'DE DE DÜŞTÜ
Peki köprü verileri, krizin öncü göstergesi olarak kullanılabilir mi? Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Burak Saltoğlu'na göre evet. 2001 krizinde de araba kullanımının gerek psikolojik gerek ticari nedenlerle sert bir şekilde düştüğünü hatırlatan Saltoğlu, "İki yıldır, bu krizin olacağına ve bizi de vuracağına inananlardan olduğum için sürekli kriz öncü göstergeleri arıyordum. Krizin başında trafik çok etkilenmedi ama sonrasında azalma başladı. Özellikle 2008 sonu ve 2009 başı trafikte büyük bir rahatlama oldu. Krizin etkilerinin derinden hissedildiği dönemler de bu aylara rastlıyor. Bunun üzerine SABAH gazetesi ile köprülerden geçen araç sayısı ve elde edilen cirolara baktık. Tahmin ettiğimiz gibi 2002'de araç ve otoyol gelirleri gerilemişti" dedi. Son aylarda toparlanmanın başladığını belirten Saltoğlu "Köprü ve otoyollardan geçen araç sayısı ekonomik aktiviteyi iyi ölçen bir ölçüt olabilir. Şubat'ta dip kabul edilebilir" dedi.
Köprü ve otoyol gelirleri artıyor
- Türkiye'de bütün köprü ve otoyollardan elde edilen gelirde önemli artış gözleniyor. Şubat'ta 34 milyon TL'ye gerileyerek dip yapan köprü ve otoyol gelirleri Mart'ta 38, Nisan'da 40 milyon TL'ye çıktı.
- Yılın ilk 4 ayında otoyol ve köprü gelirleri 147 milyon TL oldu.
- 2007'de 522 milyon TL'ye çıkan toplam köprü ve otoyol gelirleri kriz nedeniyle 2008'de 494 milyon TL'ye gerilemişti.
