Bor son günlerde gündemde. Peki bor nedir? Nerede kullanılır? Peki borun borcamla nasıl bir ilişkisi vardır? Gelin bu sorulara beraber cevap bulalım.
BOR NEDİR?
Bor atom numarası 5 olan, yani çekirdeğinde 5 proton bulunan bir elementtir. Bor bitkilerin gelişmesinde çok temel rol oynayan bir mikrobesin, nükleer endüstrinin vazgeçilmez bir birleşeni ve oobleck olarak bilinen kimi zaman katı kimi zaman sıvı gibi davranan Newtoncu olmayan akışkanın temel malzemesidir. Diğer elementlerden farklı olarak yıldızların içinde oluşmaz, kozmik ışınım yarılması olarak bilinen süreç sonucunda oluşur. Bundan dolayı hem dünyamızda hem de güneş sisteminde çok az miktarda bulunur. Saf olarak doğada neredeyse hiç bulunmayan bu element, daha çok birleşiklerinden (borat mineralleri) elde edilir. Bu çok önemli elementin rezervlerinin en çok bülündüğü ülke Türkiye'dir. Bundan dolayı bor Türkiye açısından büyük öneme sahiptir. Bor hem metal hem de metal olmayan özellikler gösteren bir yarı metaldir.
BOR NEREDE KULLANILIR?
Bor çeşitli cam, seramik ve polimerlerin imalatında kullanılır. Ayrıca bitkilerin büyümesinde oynadığı kilit rolden dolayı tarımda da önemli bir röle sahiptir. Bor nötronları emen yapısı yüzünden, nükleer santrallerde kilit rol oynayan kontrol çubuklarının imalatında kullanılır. Bor fiberler ileri havacılık yapılarını oluşturan hafif ancak güçlü malzemelerin yapımı ile üstün kalite golf sopalarının üretiminde kullanılır. Gene bor çeşitli deterjan ve beyazlatıcıların üretimi ile böcek karşıtı ilaçların yapımında kullanılır. Bordan elde edilen Triethylborane roket yakıtlarında kullanılır. Mesela Elen Musk'ın bu ünlü Falcon 9 isimli roketi Triethylborane kullanmaktadır. Bazı bilim insanları bordan Grafen gibi tek atom kalınlığında malzemeler üretilebileceğini düşünüyor. Bu başarılı olursa gelecek teknolojisinde Bor tahmin edildiğinden çok daha önemli rol oynayacak.
BORCAM İLE BOR'UN NASIL BİR İLİŞKİSİ VARDIR?
Yukarıda değildiğimiz gibi Bor yüksek sıcaklık şokuna dayanan özel bir cam türü olan borosilikat camların üretilmesinde kullanılır. Bu cam silisyum dioksit ile bor içeren bor trioksitten elde edilir. Bu malzeme düşük termal genleşme katsayısına sahiptir ve bundan dolayı yüksek sıcaklıklara dayanabilir. Borcam Türkiye'de borosilikat cam ürünler üreten Paşabahçe'nin marka ismidir, bu marka o kadar tutmuştur ki zamanla marka ismi yüksek ısıya dayanıklı cam mutfak kaplarına verilen isim olmuştur. Diğer bir deyişle Borcam Bor'dan üretilen yüksek sıcaklığa dayanan borosilikat camların Türkiye'deki ticari isimlerinden biridir.
BOROSİLİKAT CAMIN TÜRKİYE'DEKİ ÜRETİMİ 1968 YILINDA BAŞLADI
Borosilikat camın Türkiye'deki üretimi 1968 yılında başlar. Bu tarihte Teknik Cam San. A.Ş.-Topkapı 'da sert borosilikat camdan ısıya dayanıklı cam ev eşyası, cam boru/çubuk ve laboratuar malzemeleri üretmeye başlar. 1986 yılında Teknik Cam Sanayi Fabrikası'nda borosilikat ısıya dayanıklı fırın kabı üretimi başlar. Aynı yıl tüketicilerin de fikri alınarak 17 alternatif arasından bordan elde edilen bu ısıya dayanıklı camdan yapılan bu kaplara Borcam ismi verilir.
Dolayısı ile Borcam bordan elde edilen ısıya dayanıklı borosilikat camından elde edilen ürünlere güzel bir örnek teşkil ediyor.
