Ülkede geçen hafta yayımlanan istihdam verilerinin ardından bu hafta açıklanan enflasyon verileri para politikasının geleceği açısından yakından takip edildi. Bu verilere göre, ABD'de JOLTS açık iş sayısı, temmuzda 7 milyon 181 bin ile Eylül 2024'ten bu yana en düşük seviyesini görürken, beklentilerin altında kaldı. Ülkede özel sektör istihdamı da ağustosta 54 bin kişi ile piyasa beklentilerinin altında artış gösterdi.
ABD'de tarım dışı istihdam ağustosta 22 bin kişi artarak beklentilerin altında gerçekleşti. Yüzde 4,2'den yüzde 4,3'e çıkan işsizlik oranı da Ekim 2021'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
Ülkede ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı da 6 Eylül ile biten haftada 27 bin artışla 263 bine yükseldi ve Ekim 2021'den bu yana en yüksek seviyesini gördü.
Öte yandan, bu hafta Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS), istihdam istatistiklerine ilişkin revizyona gitti. Buna göre, ülkede tarım dışı istihdam, marta kadarki 12 aylık dönemde, ilk açıklanan verilere göre 911 bin kişi daha düşük gerçekleşti.
Enflasyon tarafında ise ülkede Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), ağustosta yüzde 0,1 ile nisan ayından bu yana ilk kez aylık bazda düşüş kaydetti. ÜFE, yıllık bazda, yüzde 2,6 artarak beklentilerin altında gerçekleşti.
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ise ağustosta aylık bazda yüzde 0,4 ile beklentilerin üzerinde, yıllık bazda yüzde 2,9 ile beklentilere paralel olarak arttı. Yıllık enflasyon bu dönemde ocak ayından bu yana en yüksek seviyesine çıktı.
Yıllık bazda üretici enflasyonu yavaşlarken, tüketici enflasyonunun hızlanması dikkati çekti.
TRUMP, FAİZ İNDİRİMİ ÇAĞRILARINA DEVAM ETTİ
ÜFE verilerinin yayımlanmasının ardından açıklama yapan ABD Başkanı Donald Trump, enflasyonun olmadığını belirterek, "çok geç" lakabını taktığı Fed Başkanı Jerome Powell'ın faiz oranını hemen "büyük" ölçüde düşürmesi gerektiğini kaydetti.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Sözcüsü Julie Kozack da dün yaptığı basın toplantısında, istihdama yönelik aşağı yönlü riskler göz önüne alındığında Fed'in politika faizini düşürmeye başlaması için alan olduğunu belirtti.
FED BU YIL HİÇ FAİZ İNDİRİMİNE GİTMEDİ
Trump, ülke ekonomisini canlandırmak ve ulusal borcun faiz maliyetini düşürmek amacıyla göreve geldiği günden bu yana faizlerin indirilmesini savunurken, Fed'i defalarca faiz indirmeye çağırmıştı.
Banka ise Trump'ın faizlerin yeterince hızlı düşmediği gerekçesiyle Fed ve Başkan Powell'a yönelik aylardır süren eleştirilerine karşın enflasyona yönelik yukarı yönlü risklere işaret ederek, temkinli politika duruşunu korudu.
En son geçen yıl aralık ayında faiz indirimine giden Fed, bu yıl gerçekleştirdiği 5 toplantıda da politika faiz oranını değiştirmedi.
Yaz başında enflasyonist baskıların azaldığına işaret eden verilere rağmen tarifelerin yaz boyunca fiyat artışlarına nasıl yansıyacağını görmek isteyen Fed, politika faizini yüzde 4,25 yüzde 4,50 aralığında sabit tutmaya devam etti.
Piyasa fiyatlamalarında, Fed'in gelecek hafta politika faizini 25 baz puan düşüreceğine dair beklentiler öne çıkarken, 50 baz puan faiz indirimi olasılığı yüzde 10 seviyesinde bulunuyor.
"FED ZOR BİR DURUMDA"
Oxford Economics ABD Başekonomisti Ryan Sweet, AA muhabirine, dün açıklanan verilerin enflasyon ve maksimum istihdam hedeflerinde yanlış yönde ilerlendiğini göstermesi nedeniyle Fed'in "zor bir durumda" olduğunu söyledi.
Sweet, ancak genel olarak Bankanın risk yönetimi yaklaşımının bir sonraki faiz indirimi beklentisini aralıktan eylüle çekme kararı konusunda rahat hissettirdiğini ifade etti.
Manşet enflasyonun beklenenden biraz daha fazla arttığına işaret eden Sweet, ancak uçak biletleri gibi "oynak kalemlerde" önemli artışlar olduğunu aktardı.
Sweet, çekirdek mal fiyatlarındaki artışın hızlandığını, bu durumun tarifelerin tüketiciye daha fazla yansıtılmasından kaynaklanıyor olabileceğini ifade etti.
Ayrıca çekirdek hizmet fiyatlarındaki artışın büyük ölçüde beklentilerle uyumlu gerçekleştiğini belirten Sweet, bunun iş gücü piyasasının durumuna duyarlı olduğunu kaydetti.
Sweet, "Enflasyon Fed'in radarında, ancak merkez bankası içinde, tarifelerin, efektif tarife oranındaki değişiklikler ile tüketici fiyatları arasında gecikmeli etkileri nedeniyle, birkaç aya yayılmış olsa bile, tek seferlik bir fiyat artışına neden olacağı konusunda bir fikir birliği oluşuyor. Sabit piyasa bazlı enflasyon beklentileri, Fed'in eylülde faiz indirmesine olanak tanıyacak ancak veriler 50 baz puanlık indirim ihtimalini desteklemiyor." dedi.
Enflasyonun Fed'in izleyeceği yolu belirlemede yapbozun sadece bir parçası olduğunu belirten Sweet, dün açıklanan işsizlik maaşı başvurularının beklenenden oldukça fazla arttığını ancak verilerin "Emek Günü" tatilini de kapsadığını aktardı.
Sweet, işsizlik maaşı başvurularında dönemsel dalgalanmalar yaşandığını ve Fed'in tek bir veriye aşırı tepki verme olasılığının düşük olduğunu kaydetti.
"BU YIL İKİ FAİZ İNDİRİMİ ÖNGÖRÜYORUM"
American Enterprise Institute (AEI) kıdemli uzmanı Steven Kamin de TÜFE artışlarının beklenen bir durum olduğu ancak yine de Trump'ın gümrük vergilerinin enflasyonu yukarı çektiğini doğruladığını söyledi.
Hem manşet hem de çekirdek TÜFE'deki aylık değişimin ağustosta yükseldiğine işaret eden Kamin, bunun devam etmesi durumunda Fed'in yüzde 2'lik enflasyon hedefinin çok aşılacağını vurguladı.
Kamin, "TÜFE verileri sonrasında daha önce öngördüğüm üç faiz indirimi yerine, bu yıl sadece iki faiz indirimi olacağını tahmin ediyorum. Biri gelecek hafta, diğeri aralık ayında. İşsizlik maaşı başvurularındaki artış üç faiz indirimi olabileceğini ima ediyor olabilir ancak son birkaç yılda da benzer artışlar oldu ve bunlar uzun sürmedi, bu yüzden bunu dikkate almıyorum." değerlendirmesinde bulundu.
"İŞSİZLİK MAAŞI BAŞVURULARINDAKİ ARTIŞ FAİZ İNDİRİMİ BEKLENTİSİNİ YENİDEN TEYİT EDECEKTİR"
ING Amerika Araştırma Bölgesel Başkanı Padhraic Garvey ise manşet ve çekirdek enflasyonun ağustosta aylık bazda yıllık enflasyonu Fed'in yüzde 2 hedefine düşürmek için izlenmesi gereken aylık yüzde 0,17 oranından yüksek olduğunu ve tarifelerin gelecek aylarda bunun üzerinde kalınmasına yol açabileceğini söyledi.
Bunun kalıcı enflasyona yol açacak bir trendden ziyade fiyatlarda tek seferlik bir sıçrama olduğunu savunmaya devam ettiklerini belirten Garvey, enerji maliyetleri, kira artışlarındaki yavaşlama ve zayıflayan iş gücü piyasasının 2026 boyunca enflasyonun daha ılımlı seyretmesine katkı sağlayacağını aktardı.
Garvey, tarifelere tabi olan çekirdek mal kalemlerinin enflasyon sepetinde sadece yüzde 19 oranında bir ağırlığa sabit olduğunu, daha ağırlıklı olan hizmetlerin tarifelere tabi olmadığını ve burada enflasyonu yönlendirenin ücretler olduğunu ifade etti.
Enflasyon verisi beklentinin biraz üzerinde gelmiş olsa da işsizlik maaşı başvurularının Ekim 2021'den bu yana en yüksek seviyeye çıktığına işaret eden Garvey, "Bu durum, halihazırda zayıf işe alım ortamında işten çıkarmaların hızlandığını işaret ediyor ve gelecek hafta Fed'in 25 baz puanlık faiz indirimi beklentilerini yeniden teyit edecektir." diye konuştu.
"GELECEK HAFTA 25 BAZ PUANLIK BİR İNDİRİM BEKLİYORUZ"
Fitch Ratings ABD Ekonomik Araştırmalar Başkanı Olu Sonola da son TÜFE ve ÜFE verilerinin yavaş da olsa tarifelerin etkisini yansıttığını belirtti.
Gelecek aylarda manşet enflasyonun yavaş yavaş yüzde 3,6 civarına yükselmesini beklediklerini aktaran Sonola, "Fed'in her iki hedefine yönelik riskler göz önüne alındığında, gelecek hafta 25 baz puanlık bir indirim bekliyoruz." dedi.
Sonola, Banka'nın yıl sonuna kadar toplamda 50 baz puanlık faiz indirimi yapacağını düşündüklerini ifade etti.