Fırsat maliyeti kavramı iktisat alanında en çok kullanılan kelimelerden biridir. iktisatta bir malın üretimini artırabilmek için vazgeçilmesi gereken başka bir mal miktarı şeklinde tanımlama yapılır. Ancak fırsat maliyeti nedir sorusunun yanıtı bundan daha geniş bir kapsama sahiptir. Nasıl hesaplandığı da merak konusudur. Artan, azalan, sabit fırsat maliyeti nasıl hesaplanır ve bulunur sorularını sizler için araştırdık.
Finans ve ekonomi dünyasında kullanılan birçok terim bulunuyor. Bunlardan birisi de fırsat maliyeti terimidir. Fırat maliyeti özellikle iktisat alanında çok kullanılan terimlerden biridir. Ekonomi dünyasında arz ve talep ilişkisi bulunur. Fakat malın arzında bir kısıtlılık durumu mevcuttur. Kısacası dünyada herkes aynı anda istediği her şeye sahip olamaz. Bu nedenle de firmalar mallarını üretirken belirli malların üretiminden vazgeçmek durumunda kalırlar. Bu durum da ekonomi ve finans dünyasında fırsat maliyeti olarak tanımlanır.
Ekonomide fırsat maliyeti mal ve tercihlerde belirli bir getiri sağlar. Seçilen tercih ise fırsat maliyeti olarak isimlendirilir. Yani bir malın üretimini artırmak adına başka bir malın üretiminden vazgeçilmezi fırsat maliyetinin tam olarak açıklamasıdır. Bir malın üretiminde bir birim fazla üretim için başka bir malın üretiminde vazgeçilen miktardır.
Fırsat maliyeti kendi içinde farklı türlerde incelenir. Bunlardan birisi de sabit fırsat maliyetidir. Sabit fırsat maliyeti malın üretiminde belirli bir birim artırma yapılırken diğer maldan vazgeçilen miktarın sürekli olarak sabit kalmasıdır. Yani burada sabit kelimesi yalnızca üretiminde azaltılma yapılan mal için geçerlidir. Vazgeçilen miktar her zaman aynı orandadır.
Fırsat maliyeti bir malın üretiminin artırılması aşamasında başka bir üretimin üretiminden kısıtlamaya gidilmesi durumudur. Artan fırsat maliyeti de bu bakımdan önemli bir kavramdır. Eğer üretmek istenilen maldan bir birim artırmak istiyorsanız ve bunun karşılığında başka bir üründen 2 katı kadar vazgeçmek gerekiyor ise bu durum artan fırsat maliyetini oluşturur.
İktisat alanında birçok alanda fırsat maliyetinden bahsetmek mümkündür. Malların üretiminde bir taraftan artırma yapılırken başka bir malın üretiminde azaltmaya gitmek fırsat maliyeti olarak açıklanır.
Fırsat maliyetini hesaplamak için iktisatta çeşitli formüller vardır. Artan fırsat maliyeti genel olarak üretim eğrisinin iç bükey durumda olduğu durumdur. Burada kullanılabilecek belirli bir formülden bahsetmek mümkün olmaz. Çünkü ekonomide bu maliyet türünü etkileyen birçok önemli faktör bulunur. Bu durumda basit bir örnek verilebilir.
Elinizde bulunan bir miktar para ile iki ayrı alanda yatırım yapacaksınız. Fakat paranız yalnızca tek bir alanda yatırım yapmaya yetiyor. Bu durumda bu iki alandan en karlı olanı tercih ediyorsunuz. Seçilen alanın vazgeçilen alandan daha fazla getiri sağlaması fırsat maliyeti konusuna örnek oluşturuyor.