İzmir İktisat Kongresi Akademik Koordinatörü Prof. Dr. Mehmet Hüseyin Bilgin, "100. Yılında İzmir İktisat Kongresi"nde yaptığı açılış konuşmasında, Cumhuriyet henüz ilan edilmeden önce, 17 Şubat 1923'te, İzmir'de tarihi Banka-Han binasında o zamanki adıyla "Türkiye İktisat Kongresi"nin toplandığını anımsattı.
Söz konusu kongrenin yeni Türkiye'nin iktisat politikasını belirleme amacıyla toplandığını kaydeden Bilgin, "İlk kongreden tam 100 yıl sonra, en son yapılan 5. kongreden tam 10 yıl sonra ve aynı mekanlarda bu sefer 'Küresel Ekonomik Güç Olma Yolunda Türkiye Ekonomisi' ana temasıyla toplanmış bulunuyoruz" diye konuştu.
Bilgin, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin ilk yüzyılında özellikle altyapı, eğitim, sağlık ve kentleşme alanlarında önemli ilerlemeler sağladığına dikkati çekerek, şu ifadeleri kullandı:
"Öte yandan, sanayi sektörü de büyük ilerlemeler göstermiş ve Türkiye ekonomisi küresel ekonomiye entegre olmayı başarmıştır. Türkiye Yüzyılı'ndaki ana hedefimiz ise orta gelir uzağını aşıp zenginler ligine katılmak ve dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına girmektir. Bu amaçla kronik cari açığımızın temel nedenlerinden biri olan enerjide dışa bağımlılığı azaltmamız, enflasyon gibi yapısal sorunları çözmemiz, selektif bir şekilde inovatif yönde sanayimizi dönüştürmemiz, yüksek katma değerli üretim ve ihracatımızı artırmamız gerekmektedir."
Kongrede Cumhuriyet'in ilk yüzyılının iktisadi değerlendirilmesinin yapılacağını da dile getiren Bilgin, şöyle devam etti:
"Bu kongrede, Türkiye Yüzyılı'nda dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasında girme hedefinin yol haritası ortaya konulacaktır. Öte yandan küresel ekonominin gündemindeki konular da tartışılacak ve gelecek yüzyıla damga vurması beklenen gelişmeler de ele alınacaktır. Bu arada, ilk kongrenin yapıldığı tarihi bina Sayın Vali'mizin yoğun çaba ve destekleriyle aslına uygun olarak yeniden inşa edilmiş olup, bugün Sayın Cumhurbaşkanı'mızın teşrifleriyle açılışı yapılacaktır."
"TÜRKİYE'NİN BU YÜZYILDA KAZANACAĞI ÇOK GENİŞ İMKANLAR SETİ VAR"
Kongre'nin açılış konuşmalarının ardından düzenlenen "Türkiye Yüzyılı'nda Türkiye Ekonomisi" başlıklı özel oturumunda konuşan TOBB Yönetim Kurulu Üyesi ve İzmir Ticaret Odası Başkanı Mahmut Özgener de 100 yıl önce İstiklal Harbi'nden çıkan Türkiye'nin, Cumhuriyetin eşiğinde, katılımcı bir ruhla en başta iktisadi düzeni ele aldığını belirtti.
Özgener, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün ulusal egemenliğin iktisadi bağımsızlıkla güçlendirilebileceğine yönelik sözlerini hatırlatarak, o dönemde geleceğin inşası için alınan kararların takip edilen yıllarda hayata geçirildiğini ifade etti.
Cumhuriyet'in ikinci yüzyılının yol haritasının da Kongre katılımcılarının katkılarıyla hazırlanacağına inandığını ifade eden Özgener, şöyle konuştu:
"İzmir sadece İstiklal Harbi'nin zafere ulaştığı yer olmakla kalmamıştır aynı zamanda ekonomik bağımsızlığımızın temellerinin atıldığı tarihe yön vermiş Gazi ve güzide bir şehir olarak da tarihte yerini almıştır. Cumhuriyet'imiz kurulma arifesindeyken düzenlenen İzmir İktisat Kongresi, ülkemizin iktisadi mücadelesinin de simgesi haline gelmiştir. İzmir İktisat Kongresi, milletimizin, Gazi Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde, cephedeki destansı mücadelesiyle elde ettiği bağımsızlığını iktisadi bağımsızlıkla perçinleyen tarihi bir adım olmuştur. Milli mücadele yıllarındaki Misak-ı Milli nasıl milletimize bir yön tayin etmişse İzmir İktisat Kongresi'nde alınan Misak-ı İktisadi kararları da Yeni Türkiye'ye bir istikamet tayin etmiştir. Burada alınan tüm kararlar günümüzde de halen yol gösterici konumundadır."
İlk kongrede alınan kararlardan örnekler veren Özgener, şunları kaydetti:
"Bugün de sermaye yoğun bir dönüşüm süreciyle karşı karşıyayız, bundan dolayı da daha fazla yatırıma ve bunun için de sermayeye ve mali kaynağa ihtiyacımız var. 100 yıl önce kadar akıllı olup küresel önceliklerin getirdiği imkanları sonuna kadar kullanmalıyız. Türkiye'yi yeniden biçimlenen küresel değerler zinciri haritasının merkezine yerleştirme fırsatını yakalamalıyız. Ülkemiz, Türkiye'miz, doğru yerde durur, doğru kararları alırsa bu yüzyılda kazanacağı çok geniş imkanlar seti var."
"DÖNÜM NOKTALARINDAN BİR TANESİ"
İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli de 100. yılını geride bırakan İzmir İktisat Kongresi'nin bir ulus inşa etmenin ortak akıl arayışının aynı ufka bakma çabasının vücut bulduğu çok önemli dönüm noktalarından olduğunu söyledi.
Henüz havası barut kokarken toplanan Kongre'de işçisi, tüccarı, sanayicisi ve çiftçisi ile tüm kesimlerin yeni ve güçlü bir ekonomi yaratmak üzere bir araya geldiklerini ifade eden Kestelli, o günün şartları düşünüldüğünde olağanüstü bir yönetimsel refleksin işlediğini belirtti.
Kestelli, Cumhuriyet'in geride bırakılan 100 yılının dikensiz bir gül bahçesi olmadığını, Türkiye'nin birçok meydan okumayla karşı karşıya kaldığını dile getirerek, "Finalde büyük bir başarı ile küllerinden doğan bir milletin müthiş bir yapısal dönüşüme imza atarak muasır medeniyetler arasına katılmış bir ülkenin adı 'Türkiye'." dedi.
Günün sonunda Türkiye'nin bir dönem 62 milyar doları bulan tarımsal üretim gücüyle dünyanın 10 büyük tarım ekonomisinden biri ve iş gücünün yüzde 17'sinin halen bu sektörde istihdam edildiğini anlatan Kestelli, "Teknolojideki büyük dalgayı yakalayabilirsek gerçekten bu sektörde Türkiye'ye Yüzyılı'nı yaşatabiliriz diye düşünüyorum." diye konuştu.
"TEKNOLOJİ MERKEZLİ GİRİŞİMLERİN ÜLKE EKONOMİSİNE KAZANDIRILMASI GEREK"
Türkiye Genç İş İnsanları Konfederasyonu Genel Başkanı Erkan Güral da 100 yıl önce, Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde. iktisadi bağımsızlığın temellerinin atıldığına işaret ederek, bundan sonraki süreçte Türkiye'nin geleceği ile ilgili tarım, sanayi, sosyal kültürel oluşumların planlanması, bunların hayata geçirilmesi için önemli kararlar alınması gerektiğini söyledi.
Günün Türkiye'sinde yeni işletmelerin açılması gerektiğinin altını çizen Güral, işletmelerin genç girişimciler tarafından oluşturulması ve olgunlaştırılması gerektiğini vurguladı.
Güral, Türkiye ekonomisi için ihracatın önemine dikkati çekerek, bunun için de teknolojik yatırımların artması, verimliliği yüksek daha teknoloji merkezli girişimlerin ülke ekonomisine kazandırılması gerektiğini belirtti.
"EKONOMİK MODELİ SOSYAL MODELLE AYNI POTADA BİRLEŞTİRMEK MÜMKÜN"
HAK-İŞ Konfederasyonu Genel Başkan Yardımcısı Osman Yıldız da bütün dünyada ekonomik model arayışlarının söz konusu olduğunu belirterek, aktörlerin, mekanizmaların, kuralların tam olarak tanımlanabilmesinin önemine dikkati çekti.
Yıldız, İzmir İktisat Kongresi'ni de bu anlamda sistemi doğru temellere oturtan bir anlayış ve arayışın ortamı olarak gördüklerine işaret ederek, ekonomik model arayışlarıyla ilgili Kongre'de konuşmaların olacağını ve bir toplumsal sözleşmenin oluşturulacağını anlattı.
Hak ve özgürlükler anlamında söz konusu toplumsal sözleşmenin son derece önemli olduğunun altını çizen Yıldız, ekonomik modeli sosyal modelle aynı potada birleştirmenin mümkün olduğunu vurguladı.
Yıldız, işverenlerle beraber Türkiye'nin nitelikli dünyayla rekabet edecek adımları atmak gerektiğini belirterek, sendikal örgütlenmenin önünün açılması ve geliştirilmesi gerektiğini ifade etti.
Türkiye'de halen düzenli bireysel gelir sisteminin kurulamadığını ifade eden Yıldız, bu hayata geçirilirse ekonominin rahatlayacağını ve toplumsal sözleşmenin güçleneceğini bildirdi.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Kongre kapsamında dün gerçekleştirilen gala yemeğinde ev sahibi olarak katılımcılara hitap etmişti. Bugünkü açılış konuşmaları bölümüne katılmayan Nebati, İzmir temaslarını sürdürüyor.
