Karbonsuz enerjiye geçişte nükleer enerjinin stratejik rolü bu alanda ileri reaktör teknolojilerinden, küçük modüler reaktörlere kadar pek çok yeniliği beraberinde getiriyor. Hatta denizcilik sektöründe bile artık nükleer güçle çalışan gemilerin sigortası konuşulur hale geldi. Dünya genelinde enerji üretim ve iletim altyapısında sigorta kapsamı da hızla genişledi.
% 39'U ÜRETİM TESİSİ
Enerji sektöründeki sigortalı varlıkların yüzde 39'unu elektrik üretim tesisleri oluşturuyor. Termik santraller, nükleer reaktörler, hidroelektrik santralleri ve doğalgaz çevrim tesislerini kapsayan bu segmentte 82 binden fazla üretim tesisi aktif sigorta teminatı altında. 2024 itibarıyla dünya genelinde 195 bini aşkın enerji tesisi, nükleer reaktörlerden güneş parklarına kadar, özel enerji sigortası ürünleriyle korunuyor. Sigortalanmış enerji varlıklarının küresel kapasitesi 83 milyon megavatı ve dağıtım altyapısının uzunluğu 9 milyon kilometreyi aşıyor.
ABD İLK SIRADA
Coğrafi olarak ise Kuzey Amerika, enerji ve güç sigortası pazarında başı çekiyor. Bölgede 2023 yılı itibarıyla 58 binden fazla enerji tesisi sigorta kapsamında bulunurken, yalnızca ABD'de 48 bini aşkın tesis - nükleer santraller, rüzgâr çiftlikleri, LNG terminalleri ve 2 milyon kilometreden uzun şebeke altyapısı dahil- sigortalandı.
AVRUPA'DA 18 BİN HASAR
Avrupa da güçlü bir konumda. Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık, bölgedeki enerji sigortası hacminin yüzde 65'ini oluşturuyor. 2023'te Avrupa'daki sigorta şirketleri, 18 bini aşkın enerji kaynaklı hasar dosyası işlemi gerçekleştirdi. Bunların önemli kısmını sel felaketleri, ekipman arızaları ve siber saldırılar oluşturdu. Aynı yıl 19 binden fazla yenilenebilir enerji sistemi de sigorta kapsamına alındı.
YENİ DÜZENLEME
Türkiye'de de enerji ve sigorta sektörlerini yakından ilgilendiren yeni bir düzenleme Resmî Gazete'de yayımlandı. Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) ile Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından hazırlanan "Nükleer Risklere İlişkin Sorumluluk Sigortasına ve Teminatına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik", nükleer sigorta yükümlülüklerinde önemli bir esneklik getiriyor.
TÜRKİYE'DE NÜKLEERDE YENİ DÖNEM BAŞLADI
Yeni
düzenlemeye göre, nükleer tesis işleten tüzel kişiler, nükleer maddelerin taşınmasına ilişkin sigorta yaptırma veya teminat gösterme yükümlülüğünü, Nükleer Düzenleme Kurumu'nun onaylaması şartıyla taşıyıcıya devredebilecek. NDK'nın onayının ardından, işletenin bu konudaki sigorta yükümlülüğü resmen taşıyıcıya devrolacak.
KAMUYA AİT ARAŞTIRMA REAKTÖRLERİ MUAF
Yeni yönetmelik ayrıca, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamında yer alan ve sermayesinin tamamı kamuya ait olan araştırma reaktörlerini işleten kurumları sigorta ve teminat gösterme yükümlülüğünden muaf tuttu. Bu muafiyet, Nükleer Tesislere İlişkin Yetkilendirmeler Yönetmeliği kapsamındaki araştırma reaktörlerini kapsıyor.
DENİZ TAŞIMACILIĞINDA NÜKLEER UYGULAMALAR
Geçmişte yaşanan kazalardan alınan dersler, ileri reaktör teknolojileri ve küçük modüler reaktörler (SMR) gibi yeni sistemlerin geliştirilmesine öncülük etti. Nükleer enerjinin kullanım alanları artık kara tesisleriyle sınırlı değil. Deniz taşımacılığında sıfır emisyonlu tahrik sistemleri ve e-yakıt üretimi için de nükleer çözümler öne çıkıyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), LR ve IMO gibi kuruluşlarla birlikte ATLAS (Atomic Technologies Licensing for Applications at Sea) programını hayata geçirdi. Bu program, denizlerde nükleer teknolojilerin güvenli lisanslanmasını kolaylaştırmayı hedefliyor. Ayrıca, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) mevcut Nükleer Kodun güncellenmesi için çalışmalara başladı. İlk toplantı Ocak 2026'da yapılacak ve kodun zorunlu hale getirilip getirilmeyeceği değerlendirilecek.
