Bütün çalışanların hayali olan erken emeklilik hakkını yaş, prim gün sayısı ve sigortalı olma süresi koşullarını yerine getirenler elde edebiliyor. Eylül 1999 ve öncesi sigorta başlangıcına sahip olanlar 15 yıllık hizmet süresi, 3600 prim gününü tamamladığında emekliliğe hak kazanabilir. Bu hizmet süresi ve prim gününü dolduran kıdem tazminatını talep ederek işten ayrılabilir. Örneğin Mayıs 2002 tarihinde 15 yıllık sigortalılık süresini dolduran kadın çalışan 50, erkek de 55 yaşında emekli aylığına hak kazanıyor. 3600 gün yaşlılık, ölüm, malullük sigortaları primi ödeyenler istekleri halinde emekli olabiliyor. Erken emeklikte merak edilen soruların yanıtları şöyle:
15 yıl kesintisiz çalıştım emekliliğe hak kazanır mıyım?
8
Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlar için 15 yıl sigorta süresi, 3.600 gün prim ödeyen ve yaş koşulunu yerine getirenler emeklilik hakkı elde eder. Yaş şartı bu hizmet süresi ve prim gün sayısının tamamlandığı tarih esas alınarak belirleniyor. Bu tarihe göre de kademeli olarak erken yaşlarda emekli olma avantajı elde ediliyor. Prim gününün tamamlandığı tarih kaç yaşında emekli olunacağını belirler. Bu koşullarda emekli olabilmek için kadınlar için 50, erkekler için de 55 yaşını tamamlamak gerekiyor.
15 yıllık memur da emekli olabilir mi?
Emekli Sandığı Kanunu'na göre, sakatlıkları nedeniyle göreve alınanlardan en az 15 yıl hizmeti bulunanlar istekleri halinde emekli aylığına hak kazanabiliyor. İlk sigortası 1999'dan önce olanlar bu süre ve prim günü doldurduğunda kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Ancak kıdem tazminatında için staj sigortası başlangıç tarihi dikkate alınmıyor.
İhbar süresine uymak şart mı?
Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin işçi tarafından feshinde belirtilen haklı sebeplerden herhangi biri nedeniyle işten ayrılan ihbar süresine uymak zorunda değil. Yargıtay'ın da emeklilik, evlilik, askerlik nedeniyle işten ayrılanların ihbar süresine uymak zorunda olmadığı yönünde kararları bulunuyor. Kıdem tazminatı almak için çalışanın da ihbar süresine uyma zorunluluğu bulunmuyor.
15 yıllık süre ve primi 2002'de dolduran emekli aylığı alır mı?
Örneğin 23 Mayıs 2002'de 15 yılını dolduran kadın çalışan 50, erkek de 55 yaşını doldurduysa 3600 gün malullük, yaşlılık, ölüm sigortaları ödendiyse istekleri halinde yaşlılık aylığı alabilir. 24 Mayıs 2002 ile 23 Mayıs 2005 arasında koşulları yerine getiren kadınlar 52, erkekler de 56 yaşını doldurmaları koşuluyla emekli aylığı alabilir. Sigorta başlangıcı Kasım 1981 tarihi ve öncesi olan kadınlar 50, erkekler de Kasım 1976 öncesi sigortalıysa 55 yaşında 3600 günü doldurmaları koşuluyla emekli olabilir.
Askerlik borçlanması ile süre doldurulabilir mi?
SSK statülü çalışanlarda 15 yıl, 3600 günle emeklilik imkânından 8 Eylül 1999 öncesi işe girenler yararlanabiliyor. Askerliğini sigorta başlangıcından önce yapanlar borçlanmaları durumunda (Başlangıcı Eylül 1999 öncesi, yaş şartını yerine getirmeleri halinde) 15 yıl 3600 günle emeklilik imkanından yararlanabilir.
18 yaşından önce sigorta emekliliği etkiler mi?
Bu yaştan önceki sürelere ait sigorta günleri kaybolmuyor, emeklilikte aranan prim gün sayısında hesaba katılıyor. Bu yaştan önceki çalışmaların emekliliğe etkisinde Nisan 1981 tarihi önem taşıyor. Yıpranma payı olan mesleklerde çalışanlar için ödenen primler de daha fazla kabul ediliyor, yaş şartından indirim yapılıyor.
