Türkiye'de 1 milyon 650 bine yakın SSK, Bağ-Kur emeklisi hem yaşlılık aylığı alıyor hem de çalışmaya devam ediyor. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi kapsamında başvurusu alınan 1.9 milyon vatandaşın 750 bini sosyal güvenlik destek primine tabi işe devam ediyor. Başvuruda bulunanların 1 milyon 650 bininin emeklilik işlemleri tamamlanmış durumda. SSK, Bağ- Kur veya Emekli Sandığı statüsünde emekli olanlar destek primi ödeyerek 4A'lı (SSK) olarak çalışmaya devam edebiliyor. EYT ile emekli olanların büyük bölümü mart ayında dilekçe verirken, aynı işyerinde çalışmaya devam ediyor. Emekli aylığı bağlanıp yaşlılık aylığı kesilmeden yeniden çalışılması durumunda sosyal güvenlik destek primi kesiliyor. İşçi olarak çalışanlardan prim, memurların da emekli aylığından kesinti yapılıyor. Emeklilik sonrası çalışmaya ilişkin merak edilen soruların yanıtları şöyle:
Emekli olup çalışanın maaşı düşer mi, aylıkta kesinti olur mu?
Emekli
olup çalışanın maaşı düşmez. Emekli çalışan net asgari ücretine işveren payı ve iş kazası primi dâhil edilmiyor. Emekli aylığı bağlanıp çalışmaya devam edenlerden destek primi kesintisi yapılıyor. Memurların emekli olduktan sonra çalışmaya başlamalarının çalıştığı işyeri, statüye göre farklı sonuçları bulunuyor. Özel sektörde çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmiyor, destek primine tabi olarak çalışılabiliyor. Ancak, kamuda 4A kapsamında çalışmaya başlayanların aylıklarından kesinti yapılıyor.
Bağ-Kur kapsamında emekli olup çalışanlar da destek primi ödüyor mu?
BAĞ-Kur'lu ve vergi mükellefi olup emeklilik sonrası ticarete devam edenlerden prim ya da maaş kesintisi yapılmıyor
Destek primi ödenen veya bildirilmiş süreler için toptan ödeme yapılır mı?
Yasanın
yürürlük tarihi öncesi ve sonrasında destek primi ödenmiş, bildirilmiş süreler malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim gün sayısına ilave edilmeyecek ve toptan ödeme yapılmayacak. Aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılırken ölen sigortalıların birikmiş destek primi borçları gecikme zammı uygulanmak suretiyle hak sahiplerinin aylıklarından dörtte biri oranında kesilir. Reddi miras halinde, söz konusu borçlar ölüm aylıklarından kesilmiyor.
Emeklilik sonrası kamuda çalışanın temsil, görev tazminatı kesilir mi?
Aylıkla birlikte makam, yüksek hâkimlik tazminatı alan emeklilere verilen "temsil veya görev tazminatı ödemeleri", yönetim ve denetim kurulu üyelikleri dâhil kamu kesiminde her ne suretle olursa olsun aylık veya ücret alıp almadıklarına bakılmadan görev almaları halinde madde ile belirlenen istisnalar dışında kesiliyor.
Destek primi ödeyerek çalışanlar yeniden emekli aylıklarına dönebilir mi?
Evet dönebilirler. Ancak, destek primi kesintisine tabi hizmetleri yaşlılık aylığı hesabında dikkate alınmaz. Sigortalıların terk işlemi yapılmadığı sürece aylıklarından prim kesintisi yapılmaya devam edilecek. Yaşlılık ve malullük aylıklarından süresinde kesilmeyen sosyal güvenlik destek primi borçları için gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanır.
Destek primi kesilen yıllar sigortalılık süresine dâhil ediliyor mu?
İşçi olarak çalışanların destek primi süresi sigortalılık süresinden sayılmıyor, hizmet birleştirilmesi yapılamıyor. Bu kesintilerin iadesi de söz konusu olmuyor. İşçi olarak (4A) çalışanlardan, emekli olmadan önceki şekilde yüzde 7.5 işçi payı, yüzde 22.5 ve yüzde 2 kısa vadeli sigorta kolu için olmak üzere toplam yüzde 32 kesinti yapılıyor.
Tarım işçisi olup emekli aylığı almaya başlayanların da destek primi ödemesi gerekiyor mu?
Ekim
2008'den sonra 4A kapsamında çalışmaya başlamaları halinde tercih hakkı olmadan destek primi uygulanıyor. Bağ-Kur kapsamında çalışmaya başlaması halinde ise yaşlılık aylığı ödenmeye devam ediliyor ve aylıklarından destek primi kesintisi yapılmıyor. Aylıklarının kesilmesi yönünde yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıkları yazılı taleplerini takip eden aybaşından itibaren kesiliyor.
Emekli çalışanın SGK ödemesi ne kadar?
Çalışan emeklilerin SGK kesintisi, işçi ve işveren paylarının toplanmasıyla ortaya çıkıyor. Güncel asgari ücrete göre maaş alan emekliler 1006 lira işçi payı öder. İşverenler de emekli personeli için 3018 lira yatırır. Bu durumda SGK için toplam 3 bin 286 lira yatırılmış olur.
Emekli çalışanlar ne kadar yıllık izin kullanabilir?
Çalışanlar için belirlenen asgari yıllık süre 14 gün olup, emekli çalışanlar için de 20 günden başlar. Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenlerin yıllık izni emeklilerde farklılık gösteriliyor. Sigortalı çalışanlar, 1-5 yıllık çalışanlar 14 gün, 5-15 yıllık çalışanlar 20 gün, çalışma süresi 15 yılı aşanlar da 26 gün kullanabilir.
