Ticaret Bakanlığı dün yaptığı açıklamada internetten yapılan alışverişlerde şeffaflık ve ürün güvenliğini sağlayacak "Uzaktan İletişim Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği"nin bugün yürürlüğe gireceğini duyurmuştu. 5 aylık geçiş sürecinin ardından bugün yürürlüğe giren yönetmelik internetten yapılan alışverişlerde şeffaflık ve ürün güvenliğini sağlayacak. Yönetmelik tüketicilerin haklarını korumayı amaçlarken, hem vatandaşlar hem de ürün satan firmalar için önemli yenilikler getirdi.
Uygulamanın detaylarına ilişkin AA muhabirine bilgi veren Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Başkanı Hakan Çevikoğlu, yönetmeliğin getirilerinin "tüketici", "satıcı", "pazaryerleri" ve "e-ithalat-e-ihracat"a etkisi olarak ayırmak gerektiğini belirterek, çok ayaklı bir gelişme yaşanacağını söyledi.
Çevikoğlu, genel itibarıyla e-ticarette önemli ilerleme sağlayacak yönetmeliğin yürürlüğe girmesinin önemine işaret ederek, "Aslında bir mağazada ürünü elinize aldığınızda gördüğünüz bilgileri artık e-ticarette de görebileceksiniz. E-ticaretten alışveriş daha da güvenli hale geliyor. Aynı şekilde yurt dışına e-ticaretten satış yapan işletmelerin de kendilerini yeni döneme hazırlamaları gerektiğini hatırlatmak isterim." ifadelerini kullandı.
"RİSK TAŞIYAN ÜRÜNLER, PLATFORMDAN GEÇİCİ OLARAK KALDIRILABİLECEK"
Tüketicinin hayatında yaşanacak değişimlere değinen Çevikoğlu, yeni yönetmelikle birlikte tüketiciler açısından dijital alışveriş deneyiminde önemli ve yapısal değişiklikler meydana geleceğini belirterek, düzenlemelerin, tüketici haklarının korunmasını güçlendirirken, ürün güvenliği konusunda da etkin bir denetim ve şeffaflık sağlayacağını aktardı.
Tüketicilerin, satın alacakları ürünlere ilişkin üretici, ithalatçı veya yetkili temsilcinin açık kimlik bilgilerine doğrudan erişebileceğini anımsatan Çevikoğlu, şunları kaydetti:
"Satış ilanlarında, ürünlerin teknik düzenlemelere uygunluğu, uygunluk işaretleri, güvenlik bilgileri ve Türkçe uyarılar gibi detayların yer alması zorunlu hale getirildi. Bu sayede tüketici, yalnızca ürünün görseline değil, teknik ve hukuki kimliğine de ulaşarak bilinçli karar verebilecek. Uygunsuz olduğu tespit edilen ve geri çağrılan ürünler hakkında tüketicilere, hem e-posta yoluyla hem de pazaryeri ara yüzü üzerinden bilgilendirme yapılacak. Bu uygulama, tüketicinin sessiz geri çağırmalardan habersiz kalmasının önüne geçecek, aktif bir bilgilendirme mekanizması sağlayacak."
"Tüketici şikayetleri ve yetkili kuruluşların değerlendirmesi sonucunda risk taşıyan ürünler, platformdan geçici olarak kaldırılabilecek." diyen Çevikoğlu, " Bu mekanizma, tüketici sağlığını ve güvenliğini doğrudan tehdit eden durumlarda hızlı aksiyon alınmasına imkan tanıyacak. Yanı sıra tüketiciler, ürün güvenliğine ilişkin soru ve bildirimlerini, pazaryerlerinde kurulacak olan 'Ürün Güvenliği Temas Noktaları' aracılığıyla doğrudan iletebilecek. Bu temas noktaları, tüketicilerin daha etkin bir biçimde süreçlere dahil olmasını ve doğrudan koruma sağlanmasını hedefliyor." yorumunu yaptı.
Bu düzenlemeyle birlikte, tüketicilerin eriştiği ürünler hem daha güvenli hem de daha izlenebilir hale geleceğini, ürünlerin kimliği, menşei ve güvenlik bilgileri konusunda şeffaflık sağlanacağını bildiren Çevikoğlu, "Yönetmelik, dijital ortamda tüketici haklarını güçlendiren, güven esaslı ve bilgiye dayalı bir e-ticaret ekosistemi inşa etmeyi amaçlıyor." dedi.
"SATICININ BİLGİLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ ARTTI"
Yönetmelikle birlikte satıcı tarafında yaşanacak değişiklikler hakkında bilgi veren Çevikoğlu, satıcının bilgilendirme yükümlülüğünün arttığını söyledi.
Çevikoğlu, "Satıcılar, satışa sundukları ürünlerin ilanlarında, imalatçı, ithalatçı veya yetkili temsilcinin açık kimlik bilgilerini görünür biçimde sunmak zorundalar. Ürünlere ilişkin uygunluk işaretleri, Türkçe güvenlik uyarıları ve varsa teknik düzenlemelerde öngörülen diğer bilgiler eksiksiz şekilde ilanlara eklenmeli." ifadelerini kullandı.
Satıcının, aynı zamanda üretici, ithalatçı veya temsilci konumundaysa, ürünün mevzuata uygunluğundan, güvenlik belgelerinden ve izlenebilirliğinden doğrudan sorumlu olduğunu anımsatan Çevikoğlu, uygunsuzluk veya risk durumunda, geri çağırma süreci dahil olmak üzere tüm düzeltici işlemleri yürütmekle yükümlü olduğunu anlattı.
"YENİ SİSTEMDE PAZARYERLERİ, DİJİTAL VİTRİN GÖREVİ GÖRMEKTEN ÇIKIYOR, SORUMLULUK ÜSTLENİYOR"
Konuşmasında pazaryerleri açısından yaşanacak değişiklikler hakkında da bilgi veren Çevikoğlu, "Yönetmelik, pazaryerlerini yalnızca bir satış ortamı sağlayıcısı değil, aynı zamanda ürün güvenliği zincirinin aktif bir bileşeni olarak tanımlıyor." dedi.
Her pazaryerinin, tüketici ve yetkili kurumlarla iletişim kurmak üzere bir 'Ürün Güvenliği Temas Noktası' belirlemek ve iletişim bilgilerini kamuya açık hale getirmekle yükümlü olduğuna dikkati çeken Çevikoğlu, şu bilgileri verdi:
"Pazaryerleri, satışa sunulan her ürün için, üretici/ithalatçı bilgileri, uygunluk işaretleri, güvenlik uyarıları gibi verilerin kullanıcıya görünür şekilde sunulmasını sağlayacak sistemleri kurmakla sorumlu. Yetkili kuruluşlardan gelen içerik kaldırma talepleri 24 saat içinde yerine getirilmeli. Pazaryeri, riskli ürünleri fark ettiğinde resmi talimat beklemeksizin ürünü kaldırmak veya erişime engel koymakla yükümlüdür. Geri çağrılan ürünleri satın almış olan tüm kullanıcılara bilgilendirme yapma yükümlülüğü de bulunuyor. Yeni sistemde pazaryerleri, yalnızca dijital vitrin görevi görmekten çıkmakta, etkin bir denetim paydaşı olarak sorumluluk üstlenmekte."
"DÜZENLEME, YABANCI SATICILARI VE PLATFORMLARI YEREL MEVZUATA TABİ HALE GETİRİYOR"
Yönetmelik uyarınca, Türkiye'ye uzaktan iletişim araçları yoluyla ürün arz eden yabancı menşeli firmaların, satışa sundukları ürünlerin ilgili mevzuatlara uygunluğunu teminen Türkiye'de yerleşik bir iktisadi işletmeciye sahip olma zorunluluğu bulunduğunu hatırlatan Çevikoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Söz konusu temsilcinin kimlik ve iletişim bilgileri satış ilanında açıkça belirtilecek. Temsilcisi bulunmayan firmaların ürünleri, Türk kullanıcılarına yönelik satışa sunulamayacak, platformlar bu ürünleri listeleyemeyecektir. Uluslararası platformlar üzerinden yapılan satışlarda, artık güvenlik belgeleri, uygunluk işaretleri ve temsilci bilgileri zorunlu hale gelecek. Türkiye'ye ithal edilen ürünlerin hem fiziksel güvenliğinden hem de ilanda sunulan tüm bilgilendirmelerden ithalatçı sorumlu olacak. Geri çağırma, risk bildirimi, içerik güncelleme gibi yükümlülükler doğrudan ithalatçının uhdesinde olacaktır. Özellikle, ürün izlenebilirliği ve temsilci yükümlülüğü, kayıt dışı e-ithalatın denetim altına alınmasına katkı sağlayacaktır."
Çevikoğlu, "Bu düzenleme, Türkiye pazarına ürün sunan yabancı satıcıları ve platformları yerel mevzuata tabi hale getirerek denetim kapsamını genişletiyor. Kayıtlı ithalatçılar için bu durum, haksız rekabetin önlenmesi ve güvenli ticaretin teşviki anlamına gelirken, temsilcisi olmayan, düşük maliyetli ancak denetimsiz ürünlerin pazara erişimini sınırlandıracak." diyerek sözlerini tamamladı.