Bakanlık tarafından yaşlıların toplumsal yaşama, ayrımcılığa uğramaksızın etkin şekilde katılımlarının sağlanması ve yaşam kalitelerinin iyileştirilmesi için birçok çalışma sürdürülüyor. Yaşlıların evde destek, evde bakım ve mobil hizmet anlayışıyla sosyal çevrelerinde aile bütünlüğü korunarak hayatlarını devam ettirmesi amaçlanıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, aktif yaşlanma ve yaşlı hakları konusunda farkındalık oluşturmak amacıyla 2019'u "Yaşlı yılı" ilan etti. Cumhurbaşkanlığı himayesinde Bakanlık tarafından 20-22 Şubat 2019 tarihlerinde düzenlenen "Yaşlılık Şurası"nda, dünyadaki ve Türkiye'deki demografik dönüşüm sürecinde yaşlı nüfusun arttığı belirtilerek, yaşlılara sunulacak hizmetlere yönelik öneriler gündeme getirildi.
ANA TEMA "HUZUREVLERİNDE YAŞLI SAĞLIĞI"
Hayat boyu öğrenmeden bakım hizmetlerine, toplumsal hayata katılıma kadar yaşamın her alanında yaşlılara yönelik çalışmalar yapılıyor. 18-24 Mart tarihlerindeki "Yaşlılar Haftası"nın ana teması bu yıl, "Huzurevlerinde Yaşlı Sağlığı" olarak belirlendi.
Yaşlılar Haftası dolayısıyla huzurevlerinde kalan yaşlıların ve personelin de ihtiyacı göz önünde bulundurularak kurum hizmetinden yararlanan yaşlılara ve ildeki personele diyabet, kalp yetmezliği, tansiyon, böbrek yetmezliği, bulaşıcı hastalıklar, düşme ve kalça kırığı, alzaymır gibi konularda konferans veya sempozyumlar verilecek. İllerde ise yaşlılara ziyaretler yapılacak, etkinliklere yaşlıların da katılımı sağlanacak.
BAKANLIK BÜTÇESİNDEN AYLIK HARÇLIK VERİLİYOR
Ömrünün büyük kısmını topluma ve ülkeye hizmetle geçirmiş insanların yaşlandıkları ve bakıma muhtaç oldukları dönemde ömürlerinin sonuna kadar insan onuruna yakışır bir şekilde bakım talep etme hakları bulunuyor. Aileleri ve çocuklarının yanında bu hizmeti çeşitli nedenlerle alamayanlara hizmet, Bakanlık tarafından veriliyor.
Bu kapsamda, 60 yaş üzerindeki, sosyal ve/veya ekonomik yönden yoksunluk içinde olup korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç olan kişilere kuruluşlarda sürekli bakım, barınma, bireysel özbakım, sağlık, sosyal ve psikolojik destek-danışmanlık, rehabilitasyon, sosyal aktivite, beslenme, temizlik gibi hizmetler sunuluyor.
Ekonomik ve sosyal yönden yoksunluk içinde bulunan yaşlılarla İstiklal Madalyası verilen yaşlılar, bu hizmetlerden ücretsiz faydalanabiliyor. Huzurevlerinde ücretsiz kalan tüm yaşlılara Bakanlık bütçesinden aylık harçlık veriliyor.
"YAŞLI YAŞAM EVLERİ"NDE BAKIM YAPILIYOR
2002'de 63 huzurevi ve yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezinde 4 bin 952 yaşlıya hizmet verilirken, bugün Bakanlığa bağlı toplam 14 bin 967 kapasiteli 146 huzurevi ile huzurevi ve yaşlı bakım rehabilitasyon merkezinde 13 bin 883 yaşlı hizmet alıyor.
Bakanlık huzurevlerinin yanında ayrıca denetimleri yine Bakanlığın sorumluluğunda olan diğer kamu kurumlarına bağlı ya da özel sektöre dahil 2012 yılında 121 huzurevinde 9 bin 939 yaşlıya bakım sunulurken, bu sayı 2019'da 396 huzurevinde 26 bin 490'a yükseldi.
Yaşlıların ailesiyle desteklenmesinin mümkün olamadığı durumlarda evlerine en yakın olan ev ortamında sosyal çevreden soyutlanmadan yaşam standartlarının yükseltilmesi ve ihtiyaç duydukları bakımın sağlanması için "Yaşlı Yaşam Evleri"nde de hizmet veriliyor.
Yaşlı yaşam evleri her odada 1 yaşlı kalacak şekilde ortalama 3-4 en fazla 6 yaşlının kalmasına olanak sağlayacak şekilde düzenleniyor. Yaşlı yaşam evinin her türlü ihtiyaçları ve giderleri bağlı olduğu kuruluşça sağlanıyor. 2012'de başlatılan "Yaşlı Yaşam Evleri"nin sayısı, 155 kapasiteyle 39'a ulaştı.
BARINMA YARDIMLARI YAPILIYOR
Yaşlıların yaşam kalitesinin geliştirilmesi amacıyla gerçekleştirilen yasal düzenlemeyle 2002'de yaşlılara ödenen aylık miktar 24 lira iken 2019'da 601 lira 58 kuruşa yükseltildi. 11 Mayıs 2018 tarihli ve 7143 sayılı Kanunun 13'üncü maddesiyle yaşlı aylığı bağlanmasında artık hane halkının kişi başına düşen ortalama gelirine değil maaşa hak kazanacak yaşlının eşi ve kendisinin gelirine bakılarak karar verilmeye başlandı.
Yaşlıların mümkün olduğu kadar evinde, alıştığı ortamda ancak daha kolaylaştırılmış ve yaşlıya göre düzenlenmiş koşullar altında hayatını devam ettirebilmesi için yoksul yaşlıların ekonomik olarak karşılanabilir konutlarda yaşamasına yönelik barınma yardımları yapılıyor. Bu kapsamda, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından oturulamayacak derecede eski, bakımsız ve sağlıksız evlerde yaşayan, muhtaç durumda olan yaşlılara ev yapım ve onarım için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu kaynaklarıyla destek veriliyor.
2018 yılı itibarıyla tüm emeklilere ramazan ve kurban bayramlarında biner lira ikramiye ödenmesine başlandı.
ÜCRETSİZ SEYAHAT HAKKI
65 yaş veya üzerindeki Türk vatandaşlarına, demir yolları ve deniz yollarının şehir içi hatları ile şehir içi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak, demir yolu ve deniz yolu şehirler arası hatlarından ise yüzde 50 indirimli olarak yararlanma hakkı sağlandı. 2014'te Ücretsiz Seyahat Hakkı kapsamı genişletildi. 2015'te Ücretsiz Seyahat Hakkı Kapsamında İşletmecilere Yapılan Gelir Desteği Ödemeleri başlatıldı.
Yaşlıların korunması ve desteklenmesi ile biyo-psiko sosyal bakıma ihtiyacı olan yaşlıların yaşadıkları mekanlarda gerekli bakımlarının yapılarak yaşamlarının kolaylaştırılması amacıyla yerel yönetimlerin evde bakım ve gündüzlü bakım hizmetlerini desteklemek için 2016'da Yaşlı Destek Programı (YADES) başlatıldı.
Bugüne kadar 10 bin 307 hanede 35 bin 39 kişiye ulaşılan YADES programına ayrılan destek üç yılda 33 milyon 236 bin liraya ulaştı. YADES ile yerel yönetimler desteklendi.
SAĞLIK SERVİSİ GÖREVLİLERİ YAŞLILARIN MUAYENESİNİ YAPIYOR
İhtiyaç duyulan illerde yaşlılara bakım hizmeti veren gündüzlü yaşam merkezleri açılmasının yanı sıra yerel yönetimler, STK'ler ve gerçek tüzel kişilerce de bu merkezlerin açılabilmesi için çalışmalar yapılıyor.
Bakanlık bünyesinde hizmet veren il ve ilçelerdeki sosyal yardımlaşma vakıfları da projeyle yaşlılara yönelik evde destek, evde kişisel bakım ve ev temizliği hizmetlerini il müdürlükleri, gönüllü sivil toplum kuruluşları ile birlikte yürütüyor.
Huzurevinde tabip, diş tabibi ve hemşireden oluşan sağlık servisleri bulunuyor. Buradaki görevliler yaşlıların günlük genel muayenesini yapıyor.
Yaşlıların hastalanması halinde teşhis ve tedavisi sağlanıyor, gerektiğinde hastaneye sevk edilip durumları izleniyor. Yılda bir kere hastanelerde genel muayeneleri yapılan yaşlılara, kuruluşlarda fizyoterapist ve diyetisyen de hizmet veriyor.
Yaşlılar, gündüzlü yaşam merkezine gelerek yaşıtlarıyla vakit geçirebiliyor. Gündüzlü yaşam merkezi hizmetinden yararlanacak yaşlılara sosyal etkinlikler gerçekleştiriliyor. Yaşlılara ailelerinden ayrılmadan gündüz saatleri içerisinde gerekli bakım sağlanıyor.
Huzurevi yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde de spor ve egzersize yönelik faaliyetler, yaşlıların günlük yaşam aktiviteleri kapsamında bağımsız yaşam becerilerini desteklemek ile yeterlilik kapasitelerinin ve potansiyellerinin korunmasına yönelik faaliyetler yapılıyor.
