Gençlere, çocuklara hem birikim yapma hem de emeklilik yolunu açan Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) otomatik yenileme ocakta başlıyor. Gönüllü BES'te olanların 2022'de biriktirdiği yıllık 60 bin liraya karşı devlet de 15 bin lira verecek. Kademeli olarak işyerlerinde zorunlu kılınan sistemde kalmak istemeyenler ayrılabiliyor. Otomatik BES düzenlemesinde sistemden cayanların yeniden sisteme dâhil edilmesi için beş yıllık süre bulunuyor.
HER AY DÜZENLİ YATIRILIYOR
Çalışan sayısına göre kademeli olarak otomatik BES uygulayan işyerlerinin 2017'de sisteme dâhil ettikleri ve cayma hakkını kullanan ya da sistemden çıkan çalışanlarını 1 Ocak 2022 tarihinde tekrar sisteme dâhil etmesi gerekiyor. Ayrıca 250-999 arası işçi çalıştıranlar otomatik BES'e geçenler de 1 Nisan 2022'de 5 yıl önce sisteme kattıkları ancak sistemden çıkmış işçilerini tekrar sisteme dâhil edilmesi zorunluluğu bulunuyor. Yenileme uygulaması tek seferlik 2027 yılında (Beş yıl sonra) kişileri yeniden sisteme dahil etme zorunluluğu bulunmuyor. Asgari ücretin yüzde 50.5 gibi yüksek bir düzeyde artması BES yatırımcılarının da yüzünü güldürdü. Çalışanların her ay brüt maaşından yüzde 3 kesilerek BES'e aktarılıyor. Devlet tasarrufları artırmak için birikim hesabı olarak hayata geçirdiği BES'de her 100 lira biriktirene 25 lira teşvik veriyor. Bunun üst sınırı da asgari ücrete bağlı bulunuyor. Bir yılda fazla brüt asgari ücretin yüzde 25'i kadar teşvik veriliyor. Yıllık asgari ücret 60 bin lirayı geçerken devlet katkısı bu tutarlar üzerinden yüzde 25 ile sınırlandığı için bu yıl 10 bin 728 lira olan tutar 15 bin lirayı geçecek. Sadece gönüllü BES'te olanların 2022'de biriktirdiği 60 bin liraya karşı devlet de 15 bin lira verecek. Otomatik emeklilik sistemi 4A, 4C kapsamında sigortalı çalışanları kapsayan bir uygulama olup, 45 yaşını doldurmayan Türk vatandaşı olan kişiler işverenleri tarafından otomatik olarak sisteme dâhil ediliyor. Otomatik bireysel emeklilik sisteminde, işveren sadece işçi adına işçinin ücretinden bu kesintiyi yapmakla mükellef olan kişi konumdadır. Kesinti çalışanın sigorta matrahı üzerinden hesaplanır ve işçinin net kazancından kesilerek emeklilik şirketine yatırılıyor. Temmuz ayı itibariyle mevcut sistem 18 yaş altındaki çocuklara da aynı şekilde uygulanıyor. Çocukların BES hesabına yatırılacak her 100 liraya karşılık devlet 25 lira katkıda bulunuyor. Aile üyeleri için ayrı ayrı hesap açılarak yüzde 25'lik devlet katkısından daha fazla yararlanılıyor.
DEVLET KATKISI ALINIYOR
Devlet katkısı her ay düzenli olarak hesaba yatırılıyor. Sistemden erken ayrılanlar katkıyı eksik alıyor. Sistemde on yıl kazanlar devlet katkısı hesabındaki tutarın yüzde 60'ına, üç yıl kalanlar yüzde 15'ine, 6 yıl kalanlar da yüzde 35'ine lak kazanıyor. Sistemde 56 yaşına kadar bekleyenler ise devlet katkısının yüzde 100'ünü alabiliyor. Ölüm ya da maluliyet halinde de devlet katkısının tamamı ödeniyor. Emekliliğe hak kazananlar hesaptaki birikimini bir program dâhilinde talep edebilir. Bu eşit taksitler şeklinde olabileceği gibi toplu olarak da çekilebilecek. Bir diğer seçenek de ömür boyu emeklilik aylığı şeklinde olabilir. Emekliliğe hak kazanma yaşı ise 56.
VERGİ İNDİRİMİNDE DE KULLANILABİLİR
ÜCRETLİ
olarak çalışan, serbest meslek sahipleri kendiniz ve aile bireylerinizin birikimli hayat sigortası poliçeleri için ödediğiniz primlerin yüzde 50'si vergi indiriminde kullanılabilir. Sağlık, hastalık, kaza, ölüm, işsizlik, doğum, analık, eğitim gibi diğer hayat sigortaları poliçesi için ödenen primlerin tamamı aylık brüt ücretin yüzde 15'ini, brüt asgari ücretin toplam tutarını aşmamak koşuluyor.
