Türkiye'deki 7 milyon çalışanı doğrudan etkileyen 2022 asgari ücret zammı ile ilgili ilk haberler gelmeye başladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in "Çalışanların hayatlarını düzenleyecek bir netice elde edilmesi konusunda çalışacağız" açıklaması ile yeni asgari ücret rakamı merak edilmeye başlandı. Vatandaşların gelirini, ödemesini, işsizlik maaşını kısa çalışma ödeneğini, işsizlik parasını belirleyen asgari ücret, tespit komisyonunun toplanmasıyla zam pazarlığına başlayacak.
Kasım ayının sonlarında ve Aralık ayı boyunca asgari ücrettin tespiti için çalışmalar sürdürülüyor. Asgari Ücret tespit Komisyonu işçi işveren ve kamu temsilcileriyle değişik zamanlarda toplanarak işçilerin alacağı en az ücreti belirliyor.
PANDEMİ ETKİSİ GÖRÜLDÜ
Geçtiğimiz yıl asgari ücret belirlenirken pandemi şartları da göz önüne alınmış ve yüzde 21.56 oranında artış yapılarak en düşük brüt ücret 3.577,50 TL'ye yükseltilmişti. Net asgari ücret ise bu yıl 2.825,90 TL olarak uygulanıyor. Yani işverene bu rakamdan daha az maaş veremezsin deniliyor. Ancak çoğunlukla 'bunu vereceksin' anlaşıldığı için ya da benim gizli işsizlik diye tabir ettiğim maaşı asgari ücretten gösterip kalanını elden verme uygulandığı için çalışanların yüzde 40'a yakını asgari ücretle çalışıyormuş gibi kayıtlara geçiyor.
Geçtiğimiz yıl asgari ücret artışı pandemi şartlarında belirlendiği için bir önceki enflasyonun oldukça üzerinde bir oran tespit edilmişti. 2020 yılında yıllık enflasyon yüzde 14,6 olarak açıklanırken asgari ücret artışı bunun 7 puan daha üzerinde gerçekleşti.
ENFLASYON NASIL BELİRLİYOR?
Aslında son 10 yıllık asgari ücret artışlarına baktığımızda enflasyonun burada belirleyici olduğunu görüyoruz. Tespit komisyonunda sıkı pazarlıklarla rakamlar belirleniyor olsa da son 10 yılda asgari ücret artışları bir önceki yılın enflasyonunun 3 ya da 5 puan üzerinde gerçekleştirildi. Geçtiğimiz yıl pandeminin de etkisiyle bu rakam 7 puana kadar çıktı. Bu yıl için de benzer bir formül işleyecek olursa yine enflasyonun üzerinde bir rakam ortaya çıkacaktır.
2022 ASGARİ ÜCRET ZAMMI NE KADAR OLACAK?
Hem Orta Vadeli Program hem de Merkez Bankası'nın Piyasa Katılımcıları Anketi'ne baktığımız zaman yıl sonunda enflasyonun yüzde 16 civarında olacağı tahmin ediliyor. Bu rakamdan yola çıktığımızda şimdiye kadar işleyen formül ile asgari ücret artışının da 5-6 puan üzerinde olacağını tahmin edebiliriz.
Bu da asgari ücret artışının yüzde 22 civarında olacağını bize gösteriyor. Bu artış oranına göre 2022 yılında brüt asgari ücret 4.364,50 TL'ye net asgari ücret ise 3.447,50 liraya çıkacağını hesaplayabiliriz. Burada küçük artış ve inişlerle baktığımızda net asgari ücretin 3.250 TL ile 3.500 TL arasında olacağını söyleyebiliriz.
Tekrar edelim biz bu hesabı son 10 yılda gerçekleşen asgari ücret artışlarındaki enflasyonun 3-5 puan üzerinde olması formülüyle yapmış olduk. Yıl sonu enflasyonu da yine tahminlerden oluşmaktadır.
Şimdi son 10 yıldaki değişimlere ve işleyen formüle tekrar bakalım.
ASGARİ ÜCRET ARTINCA NELER DEĞİŞECEK?
Asgari ücretin yeniden belirlenmesiyle olacak bazı değişiklikler şunlar:
1- İşsizlerin aldığı maaş aynı oranda artacak. Şu anda en yüksek işsizlik maaşı 2010 lira olarak uygulanıyor.
2- Çalışanların aldığı asgari geçim indirimi de yükselecek. Şu anda bekar bir işçi için AGİ 268,31 lira olarak ödeniyor.
3- Emeklilik için doğum ve askerlik borçlanması yapanların ödeyecekleri miktarlarda artış olacak. Şu anda bir aylık ödeme 1.144 TL
4- İş göremezlik ödeneğinde artış yaşanacak.
5- Yaşlılık, evde bakım, engelli maaşları da Ocak ayı ile birlikte zamlanacak.
6- Kendi primini ödeyen Bağ-Kur'lular ve isteğe bağlı ödeme yapanların verdikleri paralar yükselecek. Gündelikçiler için ödenecek primler artacak.
ASGARİ ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR?
Asgari ücret her yıl aralıkta işçi, işveren ve kamunun temsilcilerinden oluşan 15 kişiyle toplanıyor. Bünyesinde en çok işçiyi bulunduran işçi sendikası (Türk-İş) ile en çok üyeyi bulunduran işveren sendikası (TİSK) 5'er üye ile temsil ediliyor. Komisyon çalışmalarını tamamladıktan sonra bir ücret belirliyor ve bu karar kesin oluyor. Belirlenen rakam, asgari ücret olarak bir yıl boyunca uygulanıyor.
